Prawnicy radzą jak skutecznie odwołać się od kary za niepłacenie abonamentu RTV

Kontrolerzy Poczty Polskiej sprawdzają czy mieszkańcy poszczególnych budynków i kierowcy zarejestrowali odbiorniki radiowe i telewizyjne. Obowiązkiem instytucji jest też weryfikacja czy posiadacze odbiorników uiszczają opłaty z tytułu abonamentu radiowo-telewizyjnego. Kara za brak rejestracji odbiornika i niepłacenie abonamentu RTV to 30-krotność jego miesięcznej wysokości. Przyłapana na tym osoba lub firma musi też uregulować zaległe składki.

Przeprowadzenie poprawnej kontroli nie jest łatwe. W poprzednich tygodniach informowaliśmy, że nie musimy wpuścić pracowników Poczty Polskiej do domu lub mieszkania i nie grożą nam za to konsekwencje. Nie wystarczy też zdjęcie radioodbiornika w samochodzie, aby nałożyć karę. Kontrolerzy muszą bowiem wykazać, że urządzenie działa i może służyć do odbioru sygnału w dowolnym momencie. Obowiązkowi rejestracji nie podlegają więc telewizory ze Smart TV, ale bez dekodera lub anteny, a także smartfony z aplikacjami radiowymi.

Poczcie Polskiej łatwiej jest wyegzekwować opłaty od osób, które już kiedyś zarejestrowały odbiorniki. Jeśli przestają płacić, to sprawa trafia do naczelnika urzędu skarbowego, który może zabezpieczyć środki na koncie. Ostatnio resort finansów poinformował portal Wirtualnemedia.pl że w okresie od 1 stycznia do 30 września 2022 roku wszczęto postępowanie egzekucyjne na podstawie 39 765 tytułów wykonawczych wystawionych w związku z nieuiszczoną opłatą abonamentową za używanie odbiornika. W tym samym okresie 2021 roku takich tytułów było 43 917, natomiast w całym ub.r. 55 044.

Jakich argumentów użyć w piśmie do ministra infrastruktury?

Jeśli wpuścimy kontrolera do firmy, samochodu, domu lub mieszkania i wykaże on niezarejestrowane odbiorniki, które mogą odebrać sygnał, to zostanie na nas nałożona kara. Jak i do kogo się od niej odwołać? - Od takiej decyzji można odwołać się do organu sprawującego nadzór nad wykonywaniem kontroli (kontroli obowiązku rejestracji i obowiązku pobierania opłaty abonamentowej). Organem tym jest minister do spraw łączności, czyli obecnie Minister Infrastruktury. Powoływać możemy się na wszelkie nieprawidłowości w wydanej decyzji – dotyczy to zarówno nałożonych daną decyzją obowiązków, jak również ustaleń stanu faktycznego i sposobu przeprowadzenia kontroli - informują Aleksandra Kolbusz i Sebastian Urban z Kancelarii Prawnej Media.

Dalej prawnicy podają przykładowe nieprawidłowości, które mogą doprowadzić do skuteczności odwołania. - Ustalona w decyzji opłata została nieprawidłowo wyliczona – czyli niezgodnie ze stawkami określonymi w rozporządzeniu KRRiT obowiązującym w odpowiednim okresie;  ustalona w decyzji opłata obejmuje należności już przedawnione – czyli te sprzed 5 lat;  skarżący na mocy ustawy zwolniony jest od obowiązku – np. z uwagi na wiek powyżej 75 lat; kontrola została przeprowadzona w sposób nieprawidłowy, np. protokół kontroli wskazuje nieprawdziwą liczbę niezarejestrowanych odbiorników, kontrola przeprowadzona została przez osobę nieuprawnioną, kontrola nie objęła wyczerpującej weryfikacji przesłanek obowiązku abonamentowego (tj. posiadania urządzenia technicznego, który dostosowany jest do odbioru programu i którego stan umożliwia odbiór programu w sposób natychmiastowy) - wyliczają eksperci.

Odwołanie do sądu dopiero po decyzji ministra

Co ciekawe, od kary nie można odwołać się od razu do sądu. -  Decyzji nakazującej rejestrację odbiornika i ustalającej opłatę za jego używanie nie można zaskarżyć wprost do sądu. Sprawę można jednak skierować do sądu administracyjnego po tym, jak minister wyda rozstrzygnięcie w przedmiocie naszego odwołania od decyzji - tłumaczą Kolbusz i Urban.  

Ogromne opłaty muszą ponosić na przykład hotelarze za każdy odbiornik oddzielnie. Czy dobrym argumentem jest rzutowanie takich kar na ich biznes? - Niestety ustawa nie przewiduje wyjątków lub ulg z tytułu prowadzenia działalności ani pułapów w zakresie liczby posiadanych odbiorników, które wyznaczałyby np. inną stawkę. Z tego względu, w świetle obowiązujących przepisów, bez znaczenia dla obowiązku abonamentowego jest to, że podmiot prowadzi działalność gospodarczą i posiada wiele odbiorników. Wyjątek od obowiązku abonamentowego dotyczy tylko nielicznych podmiotów działających w obszarze oświaty, pomocy społecznej i opieki medycznej, wymienionych w art. 2 ust. 5 pkt 2 ustawy o opłatach abonamentowych - odpowiadają
przedstawiciele Kancelarii Prawnej Media.

KRRiT może umorzyć lub rozłożyć na raty zaległości

Jeśli suma, którą mamy do zapłaty z powodu zaległości jest zbyt duża, możemy wnioskować do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji o rozłożenie na raty należności. W szczególnych sytuacjach możliwe jest też całkowite umorzenie długu. KRRiT umarza zaległości także na wniosek Poczty Polskiej w przypadku, gdy nie jest możliwe ustalenie podmiotu zobowiązanego do wnoszenia opłat albo podmiot ten nie posiada majątku, z którego można zaspokoić należności. Ze sprawozdania regulatora za 2021 rok wynika, że Poczta Polska takich wniosków złożyła w ub.r. 2639. Opiewały one na 3,7 mln zł (w 2020 roku było to 3,5 mln zł).

- Na wniosek osoby, której dotyczy obowiązek abonamentowy, KRRiT może umorzyć zaległości w płatnościach abonamentowych oraz odsetki za zwłokę „w wyjątkowych sytuacjach, jeżeli przemawiają za tym szczególne względy społeczne lub przypadki losowe”. KRRiT na swojej stronie zamieściła informację o warunkach przyjmowania wniosków o umorzenie zaległości lub o rozłożenie ich na raty – a warunki te wynikają z podjętej przez KRRiT uchwały nr 279/2018 z 22 listopada 2018 roku. KRRiT wyszczególniła w tej informacji następujące, przykładowe przesłanki umorzenia (np. dochód na 1 osobę w gospodarstwie wieloosobowym nie przekracza 55,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę brutto) i przesłanki rozłożenia na raty (np. dochód na 1 osobę w gospodarstwie wieloosobowym nie przekracza 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę brutto) - zauważają Kolbusz i Urban.

15,3 mln zł umorzonych zaległości

W ub.r. KRRiT umorzyła zaległości abonamentowe na łączną kwotę ponad 15,3 mln zł oraz rozłożyła na raty około 0,95 mln zł. - W 2021 r. do KRRiT wpłynęły 40 533 pisma w sprawie opłat abonamentowych (mniej o 6 826 w porównaniu do 2020 r.). Pośród nadesłanej korespondencji zarejestrowano 25 016 pism jako nowe wnioski o umorzenie lub rozłożenie na raty zaległości abonamentowych, które powstały w różnych latach. W zeszłym roku urzędnicy rozpatrzyli 94 601 spraw (więcej o 9 947 w porównaniu do 2020 r.), w tym 90 996 wniosków o umorzenie i rozłożenie na raty zaległości abonamentowych. KRRiT wydała 80 459 decyzji (więcej o 6 369 w porównaniu do 2020 r.) oraz 10 537 postanowień i zawiadomień kończących wniosek (więcej o 1 848 w porównaniu do 2020 r.) - czytamy w sprawozdaniu regulatora za ub.r.

Prawnicy zauważają, że nawet bardzo niskie dochody nie gwarantują pozytywnej decyzji  KRRiT. - Należy pamiętać, że rozstrzygnięcie KRRiT w tym zakresie ma charakter uznaniowy, co zostało wielokrotnie potwierdzone w orzecznictwie sądów administracyjnych. Oznacza to, że nawet jeśli podmiot zobowiązany spełni przesłanki ustawowe lub te wyszczególnione w komunikacie KRRiT – wniosek może zostać odrzucony - mówią przedstawiciele Kancelarii Prawnej Media.

Czy od decyzji regulatora można się odwołać do sądu? - Zaskarżenie decyzji odrzucającej wniosek byłoby rozpatrywane również przez KRRiT. Dopiero w razie gdyby KRRiT utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję, można skierować sprawę na drogę sądową, jednak wówczas sąd może badać jedynie czy postępowanie zostało przez KRRiT przeprowadzone prawidłowo i zgodnie z przepisami, lecz nie może kwestionować samego rozstrzygnięcia, ponieważ w tym zakresie KRRiT podejmuje decyzje według swojego uznania. Ewentualny wniosek o umorzenie albo o rozłożenie na raty składa się do Departamentu Mediów Publicznych KRRiT - radzą Kolbusz i Urban.

Wysokość opłat abonamentowych

Opłata za używanie odbiornika radiowego wynosi 7,50 zł miesięcznie, a posiadacze odbiorników telewizyjnych lub telewizyjnych i radiowych muszą płacić 24,50 zł miesięcznie. W związku z nowym rozporządzeniem Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w tym zakresie od przyszłego roku stawki  wzrosną do 8,70 zł i 27,30 zł miesięcznie. Na obniżkę opłat mogą liczyć osoby, które zdecydują się zapłacić za dłuższy okres z góry.

W budżecie na br. Telewizja Polska zapisała 2,066 mld zł z abonamentu RTV i rekompensaty abonamentowej. To więcej niż w ub.r., kiedy publiczny nadawca uzyskał 1,71 mld zł z rekompensaty i 331,4 mln zł z opłaty abonamentowej. Jeszcze w latach 2014-2016, przed otrzymaniem pierwszej rekompensaty, nadawca miał od 366 do 444 mln zł rocznie z samego abonamentu. Natomiast w latach 2010-2013 było to poniżej 300 mln zł rocznie. Polskie Radio otrzyma 110,004 mln zł (rok temu: 125,91 mln zł). Mniej pieniędzy trafi także do 17 regionalnych rozgłośni Polskiego Radia: będzie to 99 mln zł do podziału (w ub.r. - 112,66 mln zł).