KPMG: digitalizacja fiskalna może zwiększyć wpływy z podatku VAT rocznie o 2,8 mld zł

Każdego roku budżet państwa polskiego traci ok. 12-14% PKB w wyniku funkcjonowania tzw. szafej strefy. Sposobem na uszczelnienie systemu i zwiększenie transparentności gospodarki, bez wprowadzania nowych lub zwiększania istniejących obciążeń podatkowych, może być wdrożenie systemu kas fiskalnych online. Rozwiązanie to jest oparte na stałej komunikacji kas rejestrujących z centralnym systemem administracji podatkowej. Jak pokazują przykłady innych krajów, może ono prowadzić do zwiększenia dochodów podatkowych skarbu państwa w skali nawet kilkuset milionów euro rocznie.

Jak wynika ze studium przypadku opracowanego przez KPMG, wdrożenie systemu kas online w Polsce powinno zagwarantować istotny wzrost dochodów podatkowych oraz szybki zwrot poniesionych z tego tytułu nakładów. Już wdrożenie 100 tys. kas online może zapewnić pełny zwrot poniesionych nakładów w ciągu kilku miesięcy od uruchomienia systemu.

W przypadku pełnego wdrożenia systemu kas fiskalnych online (założono ok. 1 mln kas), po roku do budżetu państwa może trafić dodatkowo ponad 2,8 mld zł z tytułu podatku VAT. Przy uwzględnieniu nakładów niezbędnych dla wdrożenia systemu (głównie koszt rozwiązań IT oraz subsydiów związanych z wymianą kas) dałoby to dodatni bilans budżetu państwa na poziomie ok. 2,5 mld zł.

Wdrożenie nowego systemu w rozważanym modelu wymagać będzie pewnych zmian w obszarze infrastruktury oraz uruchomienia samego systemu centralnego wraz z odpowiednimi narzędziami analitycznymi. Wiąże się to z niezbędnymi nakładami finansowymi. Dotychczasowe kasy fiskalne, które nie umożliwiają bezpiecznej łączności online, musiałyby zostać wymienione na urządzenia nowego typu, uwzględniające odpowiednio zabezpieczone moduły komunikacyjne. Analizując skalę potencjalnych korzyści dla budżetu państwa, wymiana urządzeń mogłaby zostać w istotnym stopniu dofinansowana przez skarb państwa w postaci subsydiów dla przedsiębiorców.

Szacowane koszty wdrożenia systemu kas fiskalnych online, uwzględniające dotacje dla przedsiębiorców do zakupu urządzeń nowej generacji, stanowiłyby tylko ułamek dodatkowych przychodów podatkowych – niespełna 370 mln zł.

Ograniczanie szarej strefy i luki podatkowej z wykorzystaniem systemów kas fiskalnych online (lub paragonów online) jest rozwiązaniem z powodzeniem stosowanym m.in. w takich krajach jak Węgry, Chorwacja, Turcja czy Bułgaria. Wdrożenie rozpoczynają też Czesi.

W efekcie wprowadzenia systemu kas nowej generacji na Węgrzech znacznie wzrosła wydajność egzekucji podatku VAT. Dane rządu węgierskiego wskazują na wzrost wpływów z podatku VAT o 8% w 2014 r. oraz o 7% w 2015 r. System kas fiskalnych online miał swój znaczący udział w wygenerowaniu tych dodatkowych dochodów podatkowych – w roku 2015 zapewnił dodatkowe wpływy z tytułu VAT na poziomie ok. 190 mln euro (na początku roku 2016 w systemie funkcjonowało ok. 220 tys. kas).

Węgry nie są jedynym przykładem udanego przejścia na wyższy poziom fiskalizacji poprzez wdrożenie kas fiskalnych online. Według danych chorwackiego ministerstwa finansów, po pierwszym pełnym roku funkcjonowania podobnego rozwiązania przedsiębiorcy z Chorwacji ujawnili o blisko 18% większe obroty niż rok wcześniej, co stanowiło równowartość 1 mld euro przychodów. Z kolei w Bułgarii w pierwszym roku działania nowego systemu odnotowano wzrost deklarowanych obrotów podatników o 20%.

System kas fiskalnych online umożliwia dokonywanie różnorodnych analiz statystycznych z uwzględnieniem położenia geograficznego i charakterystyki biznesu analizowanego podmiotu. Umożliwia również monitorowanie działań w zakresie fiskalizacji obrotu w trybie rzeczywistym. Jest to zatem wartościowe narzędzie w rękach administracji podatkowej. Efektem jego stosowania może być znaczny wzrost efektywności działania organów kontrolnych, co z kolei przełoży się na dalszy wzrost dochodów podatkowych.

Nowe rozwiązanie technologiczne daje możliwość zbierania szerokiego zakresu informacji dostępnych w czasie rzeczywistym, które pozwalają na wszechstronną analizę i ocenę funkcjonowania poszczególnych rozwiązań w systemie podatkowym. Dzięki zdalnemu zarządzaniu oprogramowaniem kas fiskalnych, w szczególności stawkami VAT stosowanymi w kasach, bardzo sprawnie mogą być wprowadzane ewentualne zmiany (także okresowe) w zakresie tego podatku.

Raport KPMG w Polsce pt. „Studium przypadku – system kas fiskalnych online w Polsce” powstał na podstawie analizy doświadczeń wybranych krajów, które wdrożyły lub wdrażają system kas (lub paragonów) online. W wyniku tych analiz zaproponowano ramowy model rozwiązania dla Polski, który w dużej mierze opiera się na modelu węgierskim, czerpie też jednak z innych rozwiązań. Zarówno dla modelu węgierskiego, jak i proponowanego modelu dla Polski opisano m.in. główne koszty i korzyści z wdrożenia rozwiązań.