Bogusław Pluta, dyrektor Organizacji Zbiorowego Zarządzania ZPAV

Krzysztof Lisowski: Z końcem października ub. r. weszła w życie nowelizacja ustawy o organizacjach zarządzania zbiorowego. Czy jest szansa, aby wreszcie uporządkować zasady pobierania tantiem np. za odtwarzanie muzyki w dyskotekach? Przez wiele lat mówiono o tym, że poszczególne organizacje samowolnie narzucają stawki, w ogóle nie biorąc pod uwagę zdania użytkowników.

Bogusław Pluta, dyrektor Organizacji Zbiorowego Zarządzania Związku Producentów Audio Video (ZPAV): Mówimy o nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w zakresie zbiorowego zarządzania, która jest wynikiem pewnego kompromisu, a przede wszystkim wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2006 roku, który zakwestionował sposób ustalania tabel stawek wynagrodzeń z tytułu praw autorskich i pokrewnych, pobieranych przez poszczególne organizacje zarządzające tymi prawami. Rzeczywiście, Trybunał zakwestionował fakt, że w procesie tym nie brano pod uwagę zdania użytkowników. Nowe regulacje zmieniają tę sytuację. Tzw. tabele wynagrodzeń akceptować będzie specjalna komisja, w skład której wejdą przedstawiciele wszystkich stron.

To chyba jednak nie jest jedyna wprowadzona zmiana?

Tak, zmiany są znacznie szersze. Wprowadzono obowiązek audytu organizacji zarządzających prawami autorskim i pokrewnymi, które teraz będą miały ustawowy obowiązek składania regularnych sprawozdań Ministrowi Kultury. W skład komisji ustalającej stawki wynagrodzeń wejdzie 30 osób – 15 reprezentantów szeroko pojętych twórców i 15 osób reprezentujących użytkowników. Dzięki takiemu rozwiązaniu użytkownicy będą mieli realny wpływ na wysokość i sposób pobierania stawek. Trzecia ważna zmiana to obowiązek prowadzenia inkasa wynagrodzeń z tytułu odtwarzania wspólnie przez wszystkie organizacje praw pokrewnych i autorskich. Dotychczas mieliśmy 6 organizacji uprawnionych do pobierania opłat. Teraz powołane zostaną dwie organizacje uprawnione do inkasa wynagrodzeń - jedna będzie pobierała opłaty za prawa autorskie i jedna za prawa pokrewne.

Wiele dyskotek, klubów i innych miejsc publicznych odtwarza często utwory w przygotowanych przez siebie remiksach. Czy to jest zgodne z prawem?

Nic bardziej mylnego. Przygotowując nawet remiks, wykorzystujemy dany utwór i zmieniamy go. Już sama zmiana jest przestępstwem ponieważ, aby dokonywać zmian, musimy być do tego uprawnieni. Poza tym nawet w nowej wersji utworu wykorzystywane są elementy z wersji pierwotnej, więc za prawo do ich wykorzystywania i tak trzeba zapłacić.

Kiedy realnie będą odczuwalne efekty wprowadzenia zmian ustawowych?

Myślę, że realne efekty nowej ustawy będą widoczne dopiero mniej więcej pod koniec 2012 roku. Ustawa weszła w życie 21 października ub. r., ale zakłada pewną chronologię. Teraz mamy do czynienia z okresem przejściowym – w pierwszej kolejności musi być powołana komisja prawa autorskiego, potem organizacje mają pół roku na stworzenie tabel wynagrodzeń, potem komisja będzie je zatwierdzać i dopiero na sam koniec powołane zostaną dwie organizacje odpowiadające za inkaso, o których mówiłem – czyli jedna odpowiedzialna za prawa autorskie i druga – za prawa pokrewne. Realnie więc ustawa zacznie funkcjonować w pełnym zakresie pod koniec 2012 roku.

Jakie jest stanowisko ZPAV-u w sprawie planowanych zmian ustawowych dotyczących nałożenia na nadawców radiowych obowiązku emisji 75 procent z 33 procent ustawowych utworów słowno-muzycznych w języku polskim między 6.00 a 23.00 w dzień, a nie w nocy – tak jak to jest obecnie praktykowane.

Promocja polskiej muzyki jest bardzo ważna dla rozwoju całego rynku fonograficznego, nie tylko artystów, wykonawców czy wytwórni muzycznych, ale również innych uczestników, w tym słuchaczy i samych stacji radiowych. Muzyka i radio to dwa nierozerwalne elementy, które decydują o swoim współistnieniu, dlatego ważne jest, by również wspólnie działały na rzecz rozwoju rynku. Szczególnie istotna i ważna jest promocja debiutantów, bez inwestycji w nowe twarze rynek fonograficzny będzie skazany na niebyt. Rozumiejąc trudną sytuację rynku muzycznego w Polsce, w grudniu ub. r. ZPAV wraz z nadawcami radiowymi sformułował stanowisko co do założeń zmian w Ustawie o radiofonii i telewizji w zakresie udziału polskiej muzyki w stacjach radiowych. Stanowisko to uwzględniało w szczególny sposób nadawanie debiutów i utworów premierowych w stacjach radiowych. Liczymy na to, że nasza współpraca z nadawcami radiowymi przyniesie wymierne efekty wszystkim uczestnikom rynku muzycznego, a ostatecznie przełoży się na większą ilość polskiej muzyki lepszej jakości.

O rozmówcy
Bogusław Pluta jest dyrektorem Organizacji Zbiorowego Zarządzania Związku Producentów Audio Video (ZPAV). Informatyk i ekonomista, absolwent Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, gdzie przez 7 lat był pracownikiem naukowym Katedry Informatyki Gospodarczej. Jest dyrektorem OZZ ZPAV od 1997 roku, czyli od początku funkcjonowania tej organizacji na rynku polskim. Członek Polskiego Towarzystwa Informatycznego.