W życie weszła ustawa o fundacji rodzinnej

W Polsce blisko 830 tys. firm to firmy rodzinne, spośród których 57 proc. planuje sukcesję w ciągu najbliższych pięciu lat - wynika z danych Instytutu Biznesu Rodzinnego.

Ustawa o fundacji rodzinnej, podpisana w lutym przez prezydenta Andrzeja Dudę, wprowadza nowe w polskim prawodawstwie rozwiązanie w postaci fundacji rodzinnej, co ma pozwolić firmom rodzinnym na stabilną działalność po śmierci właściciela lub po jego przejściu na emeryturę.

Według resortu rozwoju i technologii, który opracował przepisy, ustawa umożliwi m.in. przeprowadzenie skutecznej, wielopokoleniowej sukcesji firm, budowę silnych rodzinnych marek, utrzymanie kapitału w jednych rękach i ochronę przed jego rozdrobnieniem.

Nowe przepisy regulują kwestię organizacji i funkcjonowania fundacji rodzinnej, w tym prawa i obowiązki jej fundatora oraz beneficjentów.

Jak założyć fundację rodzinną

Zgodnie z nimi, fundatorem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, która przekaże fundacji rodzinnej określone aktywa. Fundacja rodzinna może być założona przez więcej niż jedną osobę, w tym także przez osoby niespokrewnione. Będzie mogła być również ustanawiana w akcie założycielskim lub w testamencie, sporządzanych w formie aktu notarialnego. Fundacja ustanawiana na podstawie testamentu może mieć tylko jednego fundatora.

Fundacja rodzinna ma obowiązek spełniać świadczenia na rzecz beneficjenta, czyli przenosić na niego składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, albo oddać je beneficjentowi do korzystania zgodnie z wolą fundatora. Beneficjent będzie mógł także otrzymać składniki mienia fundacji po jej rozwiązaniu.

Nowe prawo przewiduje, że majątek fundacji rodzinnej powstały na skutek wyposażenia jej przez fundatora będzie stanowić fundusz założycielski, którego wartość nie może być niższa niż 100 tys. zł. Fundusz ten będzie musiał być wniesiony w całości przed zarejestrowaniem fundacji w rejestrze fundacji rodzinnych, z wyjątkiem fundacji ustanowionych w testamencie.

Fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą jedynie w ściśle określonym zakresie, obejmującym działalność polegająca m.in. na: najmie, dzierżawie lub udostępnianiu mienia do korzystania na innej podstawie, przystępowaniu i uczestnictwie w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych, spółdzielniach oraz podmiotach o podobnym charakterze, udzielaniu wybranym podmiotom pożyczek.

Ustawa określa także mechanizmy zakończenia działania fundacji rodzinnej i jej likwidacji. Fundacja rodzinna ulegnie rozwiązaniu w przypadku, gdy właściwe organy fundacji rodzinnej podejmą stosowną uchwałę w tym zakresie. W wyjątkowych przypadkach fundację rodzinną będzie mógł rozwiązać sąd.

Ustawa wprowadza też zmiany w Kodeksie cywilnym, w którym sprecyzowano, że fundacja rodzinna ustanowiona w testamencie może być spadkobiercą.

Uzupełniony został również katalog źródeł zaspokojenia zachowku - o świadczenie od fundacji rodzinnej i mienie otrzymane w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. Dodany został obowiązek doliczenia do spadku przy obliczaniu zachowku także funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej wniesionego przez spadkodawcę, w przypadku gdy fundacja ta nie jest ustanowiona w testamencie, oraz mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej - w wysokości nie wyższej niż fundusz założycielski fundacji rodzinnej wniesiony przez spadkodawcę.

Przesądzona została także możliwość zrzeczenia się prawa do zachowku (w całości i w części) oraz wprowadzono możliwość rozłożenia na raty, odroczenia terminu płatności, a nawet obniżenia wysokości zachowku.