Wkrótce ma zostać powołany zespół dla Układu Zbiorowego Pracy dla Grupy PKP

Polska Agencja Prasowa: panie Prezesie, rok temu, 17 sierpnia 2022 r., powstała formalnie Grupa PKP (została podpisana Karta Grupy PKP), czy może Pan podać więcej szczegółów – czym dla spółek kolejowych jest Karta Grupy PKP? Jak z perspektywy minionego roku ocenia pan funkcjonowanie holdingu?

Krzysztof Mamiński: Karta Grupy PKP jest umową holdingową, którą zawarły spółki wchodzące w skład Grupy PKP. Jest to dokument, który definiuje i wyznacza podstawowe zasady współpracy członków holdingu. Dla spółek kolejowych jest to dokument nadrzędny, w oparciu o który budowany jest cały wewnętrzny system regulacji obowiązujących w Grupie. Założeniem sygnatariuszy Karty jest postrzeganie Grupy PKP jako jednego organizmu gospodarczego realizującego wspólny cel, misję oraz interes – wszystkie te pojęcia zostały zdefiniowane w Karcie Grupy PKP. Karta Grupy PKP określa również zasady nabywania i utraty członkostwa, prawa i obowiązki członków w Grupie PKP, zasady współpracy i obszary (poszczególne segmenty działalności), w których spółki podejmują wspólne działania, powołuje organy holdingu: Zarząd Grupy PKP – organ wykonawczy i Radę Grupy PKP – organ doradczy.

Od zawarcia Karty Grupy minął rok, był to czas, który poświeciliśmy organizacji prac organów w Grupie, powołaliśmy zespoły składające się z przedstawicieli wszystkich spółek, których zadaniem było wypracowanie treści polityk Grupy PKP w różnych obszarach współpracy (jak definiuje je Karta Grupy PKP). Wprowadziliśmy polityki w obszarze finansów, HR, współpracy międzynarodowej i bezpieczeństwa. Chciałbym podkreślić, iż Karta Grupy PKP nie powinna być postrzegana jedynie przez pryzmat narzędzia do zarządzania Grupą, w naszym przypadku holding to przede wszystkim współpraca i otwartość na stanowiska spółek o zróżnicowanych profilach działalności – razem tworzymy regulacje holdingowe. Budowanie holdingu kolejowego to, w mojej ocenie, proces etapowy, kilkuletni, który rozpoczynamy, stawiając solidne fundamenty. Takimi fundamentami Grupy PKP są właśnie polityki – to regulacje wyznaczające cele, które spółki obierają w danym obszarze współpracy oraz kierunki działań (wytyczne do realizacji tych celów). Cały czas analizujemy możliwości i obszary, w których w pełni możemy wykorzystać potencjał Grupy i które pozwolą nam stopniowo pogłębiać istniejące relacje oraz powiązania funkcjonalne pomiędzy spółkami.

PAP: panie Prezesie, nawiązując do Pana wypowiedzi – jakie fundamenty udało się już postawić – tzn. jakie polityki zostały już wprowadzone? I jakie są planowane następne kroki?

Krzysztof Mamiński: Przede wszystkim wprowadziliśmy dwie regulacje w obszarze HR, gdyż jest to dla nas jeden z obszarów strategicznych. Chciałbym wyraźnie podkreślić, że tak naprawdę to ludzie budują ten holding – bez wysoko wyspecjalizowanej kadry zarówno poszczególne spółki, jak i cała Grupa nie osiągnęłyby tak dobrych wyników w roku 2022 i w pierwszym półroczu roku 2023. Ostatnio dużo czasu poświecono zagadnieniom związanym z zarządzaniem kapitałem ludzkim. Odpowiedzią na zdobyte, trudne doświadczenia jest wypracowanie dwóch polityk, jednej strategicznej HR, drugiej realizującej postanowienia umowy europejskich partnerów społecznych w sprawie kobiet w sektorze kolejowym zawartej pomiędzy Wspólnotą Kolei Europejskich oraz Zarządcami Infrastruktury Kolejowej (CER) a Europejską Federacją Pracowników Transportu (ETF). Obecnie zmierzamy ku kolejnemu etapowi – w najbliższym czasie zostanie powołany zespół składający się z przedstawicieli spółek, którego celem będzie wypracowanie Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy, który obejmie pracowników całej Grupy PKP.

Wybuch wojny w Ukrainie wymusił na Grupie PKP przyjęcie regulacji będącej podstawą do podjęcia konkretnych działań w obszarze bezpieczeństwa, wzmocnienia współpracy, utworzenia jednolitych struktur sprawnie funkcjonujących w obliczu zagrożenia bezpieczeństwa państwa oraz w czasie wojny. Podstawowym celem Grupy PKP w tym obszarze jest zwiększenie odporności spółek i umiejętność sprawnego reagowania na sytuacje kryzysowe. Ponadto, mając na względzie powinność kolei w zakresie budowania polskiej tożsamości oraz upamiętniania narodowej historii i pielęgnowania dziedzictwa kolejowego, naszym celem jest propagowanie wśród pracowników spółek Grupy PKP wiedzy o obowiązku obrony ojczyzny, a także krzewienie postaw patriotycznych, tak istotnych w obliczu możliwego zagrożenia.

Istotnym aspektem współpracy dla Grupy PKP, jak również całego sektora kolejowego, jest cyberbezpieczeństwo, dlatego też w kolejnych latach przewidujemy kontynuację wspólnych działań w zakresie zwiększania poziomu cyberbezpieczeństwa.

W obszarze finansów wprowadziliśmy trzy regulacje. Pierwsza polityka jest odświeżeniem regulacji dotyczących cen transferowych, natomiast druga zakłada wypracowanie jednolitego podejścia do zarządzania płynnością finansową w Grupie PKP. Wdrożenie tych założeń to szansa na zapewnienie synergii operacyjnych i biznesowych Grupy PKP oraz zapewnienie stabilnego i efektywnego finansowania działalności spółek Grupy PKP. Trzecia polityka, dotycząca obszaru ubezpieczeń, zakłada optymalizację ochrony ubezpieczeniowej i kosztów transferu ryzyka, a także skuteczne zabezpieczenie spółek przed konsekwencjami szkód, w szczególności o wymiarach katastroficznych. W ramach polityk powstały stałe komitety złożone ze specjalistów w danej dziedzinie, które mają za zadanie czuwać nad ich realizacją, rekomendować rozwiązania korzystne dla spółek oraz reagować na zmiany w otoczeniu biznesowym i prawnym Grupy PKP.

Warto także przypomnieć, że Grupa PKP jest reprezentantem całego sektora polskiej kolei we wszystkich kluczowych międzynarodowych organizacjach branżowych, takich jak UIC (Międzynarodowy Związek Kolei) i CER (Wspólnota Europejskich Kolei i Zarządców Infrastruktury). Stąd też powstała polityka współpracy międzynarodowej, której zadaniem jest kreowanie silnego i jednolitego wizerunku Grupy PKP w otoczeniu międzynarodowym. Regulacja ta ma zapewnić przepływ informacji i doświadczeń, wyznaczać kierunki rozwoju kolei, sprzyjać koordynacji przedsięwzięć, a tym samym wspierać działania zmierzające do podniesienia konkurencyjności kolei na rynku międzynarodowym. Zaangażowanie poszczególnych spółek Grupy PKP w projekty biznesowe w ramach międzynarodowych korytarzy przewozowych wymaga określenia wspólnych priorytetów oraz uspójnienia działań wobec podmiotów trzecich. Ponadto zmieniające się środowisko kolejowe, nowe uwarunkowania rynkowe i prawne oraz narastająca ekspansja międzynarodowa silnych europejskich konkurentów sprawiają, że priorytetowym zadaniem Grupy PKP jest wzmocnienie i skoordynowanie międzynarodowych działań, w relacjach dwu- i wielostronnych, a także w ramach organizacji międzynarodowych.

Podsumowując, pierwsze półrocze roku 2023 obfitowało w zintensyfikowane działania związane z wyznaczaniem celów w poszczególnych obszarach współpracy, tworzeniem kolejnych polityk w obszarach współpracy, dzięki ciężkiej pracy zrealizowaliśmy więcej, niż pierwotnie zostało zaplanowane.

PAP: Czy pozostanie PKP PLK S.A. poza strukturą holdingową oznacza, że majątek PKP S.A. nie zostanie przeniesiony aportem do zarządcy infrastruktury kolejowej?

Krzysztof Mamiński: Sytuacja ta nie ma wpływu na przeniesienie aportem majątku. Chciałbym przypomnieć, że jednym z założeń reformy polskiej kolei z 2000 roku, która prowadzona była na mocy ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe”, było wyodrębnienie spółki specjalizującej się w zarządzaniu infrastrukturą kolejową i prowadzeniu ruchu pociągów, a następnie wyposażenie jej w majątek niezbędny do działalności operacyjnej: grunty, budynki, budowle i inne elementy. Jednak z uwagi na fakt, że w chwili wejścia w życie ustawy o PKP stan prawny części nieruchomości, w który miała zostać wyposażona nowa spółka, nie był uregulowany, przyjęto rozwiązanie zastępcze w postaci dwustronnej umowy. Następnie PKP S.A. wniosły do PKP PLK S.A. w formie aportu środki trwałe – elementy infrastruktury kolejowej, które były przedmiotem zawartej wcześniej umowy, ale bez gruntów, na których były one posadowione. Na przestrzeni kolejnych lat, w wyniku działań PKP S.A., sukcesywnie regulowano stan prawny gruntów, co dało możliwość dokończenia całego procesu. Kolejnym krokiem było podjęcie decyzji o formie, w jakiej dokonany zostanie aport, czyli wyodrębnieniu zorganizowanej części przedsiębiorstwa o nazwie PKP S.A. Oddział Infrastruktura Kolejowa. Warto przypomnieć, że w ramach inwentaryzacji wyodrębniono ponad 34 tys. działek ewidencyjnych gruntu o łącznej powierzchni ponad 39 tys. ha, stanowiących głównie tereny, na których ułożone są linie i stacje kolejowe oraz ponad 18 tys. środków trwałych stanowiących elementy linii kolejowych oraz takie składniki majątku, jak m.in. tory, rozjazdy, mosty, perony, kładki dla pieszych i przejścia podziemne oraz urządzenia towarzyszące jak elementy oświetlenia czy drogi technologiczne.

Bez krzty przesady można powiedzieć, że uporządkowanie spraw związanych z zarządzaniem kolejowymi gruntami i innymi nieruchomościami jest jednym z najistotniejszych przedsięwzięć realizowanych przez PKP S.A. po 2000 roku i jedną z pierwszych najważniejszych decyzji powołanego w 2017 roku Zarządu PKP S.A. To jednak przede wszystkim efekt zaangażowania wielu pracowników, dzięki którym z powodzeniem zakończono ten niełatwy proces. Chcę również dodać, że wnoszenie wkładu niepieniężnego (aportu) na kapitał zakładowy spółki prawa handlowego jest operacją ekwiwalentną, co oznacza, że akcjonariusz w zamian za aport otrzymuje odpowiednią do wartości aportu wartość akcji w spółce. W tym przypadku udział PKP S.A. w kapitale zakładowym PKP PLK S.A. ulegnie zwiększeniu, co jest ważne m.in. z punktu widzenia rozwoju holdingu Grupy PKP.

PAP: Jak przebiegają prace na wyceną części majątku, która ma zostać przekazana do PKP PLK? Kiedy mogą się zakończyć i jaki jest możliwy termin przekazania tego majątku?

Krzysztof Mamiński: Kolejnym krokiem umożliwiającym sfinalizowanie całego procesu i przeprowadzenie aportu majątku jest wykonanie jego wyceny przez profesjonalnego rzeczoznawcę. W lipcu br. podpisaliśmy umowę z wykonawcą wyceny i zgodnie z tą umową powinna być ona gotowa w połowie przyszłego roku. Obecnie trwają prace nad opracowaniem metodyki wyceny oraz szczegółowego harmonogramu prac.

PAP: proszę o ocenę realizacji Programu Inwestycji Dworcowych, jaka jest wartość zakończonych i prowadzonych inwestycji?

Krzysztof Mamiński: Co prawda wielokrotnie już o tym mówiłem, ale powtórzę, bo uważam, że warto przypominać o tym przy każdej możliwej okazji. Realizowany przez Polskie Koleje Państwowe S.A. Program Inwestycji Dworcowych stanowi największe tego rodzaju przedsięwzięcie w historii polskich kolei. Celem programu jest między innymi zwiększenie atrakcyjności i dostępności kolei zarówno w miastach, jak i przede wszystkim w mniejszych miejscowościach. Działania te pozwalają zacierać historyczne dysproporcje w rozwoju infrastruktury pasażerskiej pomiędzy regionami, a takie rzeczywiście były. Już w ramach pierwszej edycji naszego programu zmodernizowanych, ale także wybudowanych od podstaw zostanie łącznie prawie 200 obiektów. Ponad 80 dworców w całym kraju oddano już do użytku i dobrze służą podróżnym. Wartość nakładów inwestycyjnych w całym obecnym programie to ponad 3 mld zł brutto. A to dopiero początek naszych ambitnych działań. W ramach kontynuacji programu w perspektywie do 2030 roku założyliśmy przebudowę 150 dworców w całym kraju, ale warto podkreślić, że analizami pod kątem potrzeb inwestycyjnych objęto łącznie ponad 300 obiektów. Wstępnie szacowana wartość programu to około 4,4 mld zł brutto.

PAP: Jakie są planowane inwestycje (np. w nieruchomości), które mające być długotrwałymi źródłami przychodu dla Grupy PKP?

Krzysztof Mamiński: Polskie Koleje Państwowe S.A. są jednym z największych zarządców nieruchomości w Polsce. Posiadamy portfel nieruchomości obejmujący ponad 94 tysiące hektarów oraz blisko 50 tysięcy budynków i budowli położonych w całej Polsce. Są to zarówno obiekty związane z transportem i obsługą podróżnych, a więc przede wszystkim dworce kolejowe, nieruchomości mieszkaniowe oraz nieruchomości komercyjne, które mogą zostać przeznaczone np. na wynajem, na cele deweloperskie lub na cele transportowo-logistyczne. Mając tak duży i tak bardzo zróżnicowany zasób nieruchomości, prowadzimy aktywne działania, które polegają m.in. na komercjalizowaniu nieruchomości, inicjowaniu inwestycji oraz szukaniu sposobów ich optymalnego zagospodarowania. Koncentrujemy się na optymalnym zagospodarowaniu nieruchomości i czerpaniu z nich długofalowych zysków. Dzięki temu realizujemy jeden z główny celów strategicznych naszej Spółki, tj. wykorzystanie w maksymalnym stopniu posiadanych nieruchomości do rozwoju potencjału usługowego i realizacji misji publicznej Grupy PKP w usługach transportowo logistycznych.

Rekordowy program inwestycji realizuje także spółka Grupy PKP – PKP Intercity. Narodowy przewoźnik kupuje i modernizuje tabor na niespotykaną w swojej historii skalę. Od 2016 roku PKP Intercity przeznaczyło na inwestycje blisko 7 mld zł. W samym tylko 2022 roku nakłady sięgnęły 1,4 mld zł, zaś inwestycje taborowe obejmowały zakup i modernizację 166 wagonów, 21 lokomotyw manewrowych i kursowych oraz 14 elektrycznych zespołów trakcyjnych. Warto inwestować w kolej, gdyż moim zdaniem od kilku lat możemy zauważyć znaczący wzrost zaufania pasażerów do przewozów kolejowych. Potwierdzeniem tego są bez wątpienia bardzo dobre wyniki przewozowe polskich kolei. W 2022 roku z usług kolei skorzystało ponad 342,2 mln pasażerów. W porównaniu z 2021 rokiem to wynik wyższy aż o 39,6 proc. Co ciekawe, wyniki przewozowe za 2022 rok są wyższe nawet w zestawieniu z rokiem 2019, czyli z czasem przed pandemią. Ludzie naprawdę ufają kolei, chcą koleją podróżować, a my jako kolejarze musimy tym oczekiwaniom sprostać.

PAP: jak Pan ocenia poprawę wyników finansowych PKP CARGO? Czy Pana zdaniem jest to trwała tendencja?

Krzysztof Mamiński: Bez wątpienia. Wypracowane w pierwszym półroczu br. przychody spółki z tytułu umów z klientami świadczą o dobrej kondycji PKP CARGO. Wzrost przychodów rok do roku o 18,3 proc. to potwierdzenie dobrej tendencji. Kluczowe dla spółki były działania zmierzające do podniesienia rentowności przewozów. Dlatego też renegocjowała te kontrakty, których realizacja oznaczałyby straty dla PKP CARGO. Innym ważnym działaniem było podnoszenie efektywności działalności biznesowej PKP CARGO, żeby w ryzach utrzymać ponoszone koszty. To oznaczało np. efektywniejsze wykorzystywanie taboru, podnoszenie standardów organizacji pracy, czy oszczędności w niektórych wydatkach. Warto także zauważyć, że PKP CARGO dąży do rozwoju poprzez doskonalenie i poszerzanie działalności zarówno w ujęciu produktowym, jak i geograficznym. W wymiarze międzynarodowym prowadzi obecnie rozmowy z Serbią na temat inwestycji w tym kraju. Spółka planuje także wejść na rynek rumuński, a przede wszystkim zbudować silną pozycję na rynkach państw Trójmorza.

Przy okazji chciałbym także wspomnieć, że ambitne zadania z powodzeniem realizuje inny przewoźnik towarowy i jednocześnie zarządca infrastruktury kolejowej: PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa. W 2022 roku ta spółka z Grupy PKP zakończyła m.in. budowę mijanki Zamość – Majdan LHS, która przyczyniła się do zwiększenia przepustowości linii LHS, oraz oddała do użytku halę magazynową na terenie Terminala Przeładunkowego Szczebrzeszyn. W Woli Baranowskiej natomiast powstaje obecnie nowy terminal przeładunkowy PKP LHS.