Pakiet reform fin. publ. MinFin zakłada 11,6 mld zł oszczędności w 2012 r.

"Zgodnie z Planem Rozwoju i Konsolidacji Finansów Publicznych założenia do zmian legislacyjnych dla zaproponowanych w Planie projektów zostaną przyjęte przez Radę Ministrów do końca I półrocza 2010, co daje szanse na ich wejście w życie jeszcze w tym roku. Jest to jednak zadanie nie tylko dla Rządu, ale także dla Parlamentu i Prezydenta. Dlatego Rząd będzie dążył do uzyskania jak najwcześniejszego poparcia tych instytucji dla reform, co ułatwi i przyspieszy proces legislacyjny" - czytamy w dokumencie resortu finansów.

Kluczowe dla wiarygodności przedstawionej strategii konsolidacji będzie wzmocnienie jej ram instytucjonalnych. W tym celu rząd zaproponuje wprowadzenie nowych rozwiązań, w tym reguł fiskalnych, koncentrujących się na stronie wydatkowej sektora finansów publicznych oraz wzmocnionych działaniami uzupełniającymi, podano także.

"Działania te zapewnią stabilność finansów publicznych w średnim i długim okresie poprzez utrzymanie deficytu strukturalnego finansów publicznych na poziomie średniookresowego celu budżetowego. Będzie to równocześnie spójne z obniżeniem deficytu sektora finansów publicznych poniżej poziomu 3% PKB, co pozwoli na zdjęcie z Polski procedury nadmiernego deficytu" - czytamy dalej.

Plan konsolidacji finansów publicznych obejmuje wzmocnienie instytucjonalnych ram organizacji finansów publicznych, odsztywnienie wydatków publicznych i dokończenie reformy emerytalnej, poszerzenie bazy podatkowej i prywatyzację.

Resort przestawił we wtorek prezydentowi pierwszą część pakietu reform. Pierwszym punktem jest "Ustawa o stabilności finansów publicznych - wprowadzenie wiążących reguł wydatkowych".

"Nowa główna reguła budżetowa powinna mieć walor czasowej uniwersalności rozumiany jako antycykliczność.(...) Reguła powinna być prosta, łatwa do monitorowania, silnie umocowana prawnie i obejmująca możliwie szeroki agregat wydatków. Wcześniej jednak obowiązywać zacznie reguła doraźna, tworząca warunki wejścia w życie reguły docelowej. Dodatkowo rząd proponuje wprowadzenie odpowiednich mechanizmów prewencyjnych i korygujących wymuszających większą odpowiedzialność i dyscyplinę finansów publicznych" - wynika z dokumentu MinFin.

Zdaniem resortu wprowadzenie reguły docelowej ma na celu osiągnięcie trwałej stabilności finansów publicznych poprzez obniżenie, a następnie stabilizację deficytu strukturalnego finansów publicznych na poziomie średniookresowego celu budżetowego (MTO - medium-term objective)1. Zgodnie ze zreformowanym w 2005 r. Paktem Stabilności i Wzrostu2 średniookresowy cel budżetowy powinien być określony w taki sposób by zapewnił realizację trzech celów.

"Po pierwsze powinien zapewnić odpowiedni margines bezpieczeństwa przed przekroczeniem 3% limitu dla deficytu w ujęciu nominalnym. Po drugie osiągnięcie celu średniookresowego jest spójne z dążeniem do zapewnienia długookresowej stabilności finansów publicznych. W końcu, dzięki powyższym, osiągnięcie celu pozwala na elastyczne kształtowanie budżetu, w szczególności uwzględnianie potrzeb w zakresie inwestycji publicznych" - podał MinFin.

Resort chce także ustalić maksymalny poziom wzrostu wydatków o 1 % w ujęciu realnym.

"W przypadku reguły wydatkowej służącej obniżeniu deficytu strukturalnego, konieczne będzie bardzo silne ograniczenie wzrostu wydatków o charakterze uznaniowym, a więc niewynikających z istniejących ustaw regulujących wydatki publiczne, oraz silne ograniczenie powstawania nowych takich ustaw. Wzrost tych wydatków w najbliższych latach nie powinien przekraczać 1% w ujęciu realnym" - uważa resort.

By tworzyć jednak przestrzeń do dalszego zwiększania wydatków o charakterze rozwojowym, w tym przeznaczonych na współfinansowanie projektów unijnych, konieczne jest dalsze "odsztywnianie" dzisiejszej struktury wydatków publicznych

"Dynamika wzrost tych wydatków określany byłby zatem formułą: Wrd = [(CPI + 1) - 100] *100%" - podał MnFin.

Obowiązywać ma także reguła docelowa, stabilizująca deficyt strukturalny na docelowym poziomie, powinna obejmować możliwie szeroki zakres wydatków sektora finansów publicznych, dzięki czemu zapewni wystarczający stopień swobody w kształtowaniu poszczególnych składowych ogólnego agregatu.

"Będzie ona miała charakter antycykliczny, będzie oparta w części realnej na wzroście gospodarczym w pięcioletnim okresie referencyjnym, a w części nominalnej na celu inflacyjnym. Dodatkowo zaproponuje się dodatkowy element zmniejszania relacji wydatków publicznych do PKB do poziomu poniżej 40% w przeciągu kilku lat (maksimum 8 lat od włączenia reguły docelowej), co pozwoliłoby na dalsze zmniejszanie obciążeń fiskalnych" - czytamy w dokumencie.

Formuła reguły wydatkowej określająca dynamikę wzrostu wydatków objętych tą regułą będzie następująca: Wrf = f (PKB*, πNBP ), gdzie: PKB* - średnia dynamika wzrostu gospodarczego w okresie referencyjnym. πNBP - cel inflacyjny.

Resort finansów chce także wzmocnić odpowiedzialność i dyscyplinę finansów publicznych poprzez wprowadzenie odpowiednich mechanizmów prewencyjnych i korygujących

"Wzmocnienie samodyscypliny fiskalnej dysponentów budżetowych, a także autorów rozwiązań prawnych generujących trwałe i sztywne wydatki budżetowe - poprzez zdefiniowanie katalogu odpowiednich mechanizmów prewencyjnych i korygujących" - czytamy dalej.

W efekcie powyższych działań nastąpi wyjście z procedury nadmiernego deficytu i spełnienie kryterium fiskalnego Traktatu z Maastricht. Jednocześnie nastąpi zmniejszenie, a następnie ustabilizowanie długu publicznego w relacji do PKB.

Resort finansów planuje także włączenie funkcjonariuszy i żołnierzy do powszechnego systemu emerytalnego oraz ujednolicenie przepisów regulujących ubezpieczenie społeczne. Zdaniem resortu może to dać ponad 17 mld zł oszczędności rocznie w 2060 r.

Kolejnymi krokami w systemie ubezpieczeń społecznych mają być m. in. uspójnienie wymiaru rent z wymiarem emerytur, modyfikacja podstawy obliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy i zmiana metody obliczania wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy. Budżet państwa ma na tym zyskać 8 mln zł w tym roku, w 2014 już 254 mln zł, a docelowo 1,6 mld zł w 2020 r.

MinFin planuje również odsztywnienie wydatków publicznych i zwiększyć elastyczność wydatków publicznych.

"Uelastycznienie wydatków publicznych zostanie dokonane poprzez przegląd sztywnych wydatków oraz ich racjonalizację. Obecnie bardzo duża liczba kategorii wydatków, które nie mogą być elastycznie kształtowane przez dysponentów środków publicznych ze względu na algorytm ich ustalania zapisany w ustawach, utrudnia realizację projektów wymagających dyskrecjonalnych decyzji o ich finansowaniu. Równocześnie należy podkreślić, że zniesienie lub ograniczenie mechanizmów sztywnych w przypadku wybranych wydatków nie oznacza braku możliwości ich podniesienia. Chodzi przede wszystkim o bardziej elastyczne i efektywne wydatkowanie środków" - podkreślono w dokumencie.

Minister finansów planuje również dostosowanie wydatków na wojsko do możliwości finansowych państwa w okresie pokryzysowym. Pierwszym z działań służących realizacji omawianego celu powinno być zredukowanie oraz dostosowanie do obecnych możliwości finansowych państwa wydatków wojskowych.

"Zgodnie z ustawą o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, na finansowanie potrzeb wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej przeznacza się corocznie wydatki z budżetu państwa w wysokości nie niższej niż 1,95% Produktu Krajowego Brutto z roku poprzedniego. W 2010 r. kwota wydatków w ten sposób zdeterminowanych wyniosła 25,7 mld zł" - przypomniano w dokumencie.

Resort uważa, że obowiązywanie powyższej reguły jest przykładem mechanizmu wydatkowego, który wymaga nie tyle utrzymywania, co dalszego zwiększania bardzo wysokich nakładów na wojsko, niezależnie od możliwości finansowych państwa.

"Zniesienie tego mechanizmu i określanie wysokości wydatków na wojsko w sposób uwzględniający bieżącą sytuację finansów publicznych będzie ważnym krokiem w kierunku przeprowadzenia efektywnej konsolidacji finansów publicznych. W dodatku mamy sytuację, w której wydatki na wojsko są z góry określone, nie konkurują z innymi - czasami bardziej uzasadnionymi i w danej chwili potrzebnymi - wydatkami" - uzasadniono.

W efekcie zmian w finansach publicznych osiągnięte zostaną bezpośrednie oszczędności w wydatkach publicznych.

"W sumie będzie to około 11,6 mld zł łącznie do roku 2012, ale ten skutek co najmniej podwoi się do roku 2020 r. W długim okresie, dzięki tym rozwiązaniom oszczędności wyniosłyby ok. 19 mld zł w jednym tylko roku (2060 r.)" - oszacowano w podsumowaniu.

Zdaniem resortu efekt powyższych zmian to nie tylko skutki o charakterze finansowym i nie tylko bezpośrednie. Oprócz tychże nastąpi znacząca poprawa jakości finansów publicznych, wzmocnienie wiarygodności polityki fiskalnej, uchylenie procedury nadmiernego deficytu, odejście od zagrożenia przekroczenia progów ostrożnościowych w finansach publicznych, wzmocnienie fundamentów polskiej gospodarki i jej potencjału - a w efekcie powyższych zmniejszenie ryzyk i tym samym kosztów finansowania rozwoju polskiej gospodarki.