71. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego w TVP

1 sierpnia 2015 roku kanały TVP wyemitują liczne audycje związane z Powstaniem Warszawskim, m.in. filmy dokumentalne, fabularne czy wspomnienia powstańców. Wyemitowane zostaną także dyskusje w programach publicystycznych oraz transmisje i relacje z przebiegu rocznicowych uroczystości.

Jak co roku, na antenach TVP pojawi się znak specjalny Polski Walczącej. Telewizja Polska, wypełniając misję nadawcy publicznego, będzie przypominać starszym widzom o wydarzeniach z  sierpnia 1944 roku i edukować najmłodsze pokolenia upamiętniając powstańczy zryw mieszkańców stolicy.

TVP1
 „POWSTANIE WARSZAWSKIE”, 31 lipca, piątek, godz. 20:25 premiera
Film w reżyserii Jana Komasy jest określany przez twórców jako pierwszy na świecie fabularny dramat wojenny non-fiction, zmontowany w całości z materiałów dokumentalnych. Opowiada o Powstaniu Warszawskim poprzez historię dwóch młodych reporterów - świadków powstańczych walk. Film wykorzystuje autentyczne kroniki filmowe z sierpnia 1944 r.

„MIASTO RUIN”, 31 lipca , sobota, godz. 21:45 premiera
Polski krótkometrażowy film animowany z 2010 r. w reżyserii Damiana Nenowa. Film przedstawia zburzoną i wyludnioną Warszawę wiosną 1945 r. z perspektywy lotu. Obraz był promowany w mediach jako pierwsza na świecie cyfrowa rekonstrukcja zniszczonego miasta.

„MIEJSCA. POWSTANIE WARSZAWSKIE”, 1 sierpnia godz.9.05 - „Dzieci i Dworkowa”, 12.00” – „Wisła”, 13.55 – „Kościół”, 15.40 – „Wola”, 17.25 – „Starówka”.
W trzyminutowych felietonach symboliczny powrót do miejsc w Warszawie, gdzie  71 lat temu rozgrywały się ludzkie tragedie.

 „SYGNAŁ POWSTAŃCZY”, 1 sierpnia godz. 17.00 „Teleexpress” (równocześnie w TVP Historia i TVP Regionalna).

„WARSZAWIACY ŚPIEWAJĄ (NIE)ZAKAZANE PIOSENKI”, 1 sierpnia, sobota, godz. 20:30 premiera
Już po raz dziewiąty, 1 sierpnia wieczorem, w ramach akcji muzycznej „WARSZAWIACY ŚPIEWAJĄ (nie)ZAKAZANE PIOSENKI”, tłumy warszawiaków będą wraz z solistami i sekstetem wokalnym „pro Modern” pod batutą Andrzeja Borzyma Juniora śpiewać powstańcze piosenki na Placu Piłsudskiego. Dzięki transmisji Jedynki, także widzowie TVP będą mogli poczuć klimat rocznicy Powstania Warszawskiego.

TVP2

„BACZYŃSKI”, 1 sierpnia, sobota, godz. 16:35
Fabularyzowany dokument w reżyserii Kordiana Piwowarskiego. Wzruszająca opowieść utrzymana w konwencji docudramy o poezji i wojnie, o okupacyjnych losach genialnego poety, którego młodość przypadła na okrutne wojenne czasy. Akcja filmu rozpoczyna się w 1939 , a kończy w 1944 r. W tytułową rolę wcielił się Mateusz Kościukiewicz. Krakowski aktor stworzył przekonywającą postać młodego człowieka, wrażliwego i świadomego tragizmu wojny, dla którego poezja była orężem w walce z niesprawiedliwością dziejową. Dobrze zapowiadającą się pisarską karierę Baczyńskiego przerwała śmierć w Powstaniu Warszawskim. Zginął w sierpniu 1944 r., w jednym z pierwszych dni walk o stolicę, jako żołnierz batalionu „Parasol" Armii Krajowej. Narrację filmu budują wypowiedzi ostatnich żyjących świadków krótkiego życia żołnierza poety, m.in. kolegów z konspiracji, członków rodziny, sanitariuszki, udzielającej mu pierwszej pomocy po postrzale, oraz wiersze, które pozostały po nim. Klamrą spinająca wszystkie wątki o ostatnich latach życia Baczyńskiego jest współczesne wydarzenie – slam poetycki zorganizowany w 2011 r. w 90. rocznicę urodzin poety.

„UMRZEĆ ZA WARSZAWĘ”, 1 sierpnia, sobota, godz. 19:00
Polsko-francuska koprodukcja w reżyserii Krzysztofa Talczewskiego przybliża przyczyny i przebieg Powstania Warszawskiego, poprzez ukazanie sytuacji politycznej, w jakiej się znajdowała Polska w latach 1939 – 44, i która doprowadziła do podjęcia decyzji o rozpoczęciu bitwy o Warszawę. W filmie przedstawiono zarówno działania zbrojne w walczącej stolicy, jak i życie codzienne jej mieszkańców. Wykorzystane zostały przede wszystkim zdjęcia filmowe i fotografie zrobione przez żołnierzy – operatorów Armii Krajowej oraz, w mniejszym stopniu, niemieckie materiały propagandowe. Narracja filmu opiera się często na świadectwach uczestników Powstania. Prof. Norman Davies, dr Aleksandra Viatteau i dr Dariusz Gawin opowiadają o tym, co działo się w Londynie, Moskwie i Warszawie w kluczowych dla wydarzenia momentach. Tytuł filmu „Umrzeć za Warszawę" nawiązuje do popularnego w Europie Zachodniej, przed wybuchem drugiej wojny światowej, stwierdzenia poddającego w wątpliwość potrzebę umierania za Gdańsk.

„SAMUEL”, 3 sierpnia, poniedziałek, godz. 23:05 premiera
Film  Jana Kidawy-Błońskiego o niezwykłych losach Samuela Willenberga – rzeźbiarza i malarza, więźnia Treblinki, uczestnika Powstania Warszawskiego, kawalera Orderu Virtuti Militari, odznaczonego także Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Bohater opowiada o swoim życiu, począwszy od dzieciństwa w rodzinnej Częstochowie, przez burzliwe lata wojenne, aż po obecne życie w Tel Awiwie. Poznajemy historię buntu więźniów w Treblince, w którym Willenberg brał czynny udział oraz kulisy ucieczki z obozu.

„KANAŁ”, 6 sierpnia, czwartek, godz. 23:10
W cyklu „Kocham Kino” emisja dramatu wojennego Andrzeja Wajdy. Obraz tragicznego heroizmu i bezprzykładnego cierpienia grupy warszawskich powstańców, którzy przedzierają się kanałami do walczącego jeszcze Śródmieścia.

TVP Historia

 „POWSTAŃCY – DZIEŃ 1”, 1 sierpnia, godz. 6:40
W 1944 roku do walki w Warszawie stanęło ponad 40 tys. żołnierzy Armii Krajowej. Broni wystarczyło tylko dla 13 tys. z nich. Resztę mieli zdobyć w walce. Pierwszy do Niemców strzelał oddział Zdzisława Sierpińskiego.

 „ZEJŚĆ NA ZIEMIĘ”, 1 sierpnia godz. 8:10
Film dokumentalny odpowiadający na pytanie, jak wyglądało Powstanie Warszawskie z perspektywy żołnierzy niemieckich. Autorom udało się zarejestrować szokujące chwilami wspomnienia z tych tragicznych 63 dni walk z obu stron barykady. Są to relacje nie tylko powstańców i cywilnych mieszkańców miasta, ale także żołnierzy Wehrmachtu, którzy w 1944 r. jako młodzi chłopcy zostali wysłani do Warszawy. W opowieści o przeżytym koszmarze przez ówczesnych nastoletnich żołnierzy niemieckich wplatane są materiały archiwalne, m.in.  niemieckie zdjęcia lotnicze okupowanej stolicy, które zostały odnalezione w amerykańskim Archiwum Narodowym w Waszyngtonie.

 „HONOR MIASTA”, 1 sierpnia godz. 10:40
Film w reżyserii Eugeniusza Starky'ego ukazuje jeden z najbardziej dramatycznych epizodów w historii XX wieku, największą bitwę ruchu oporu w Europie w czasie II wojny światowej. Przedstawia wkład narodu polskiego w walce o wolność Europy w czasie wojny, pokazuje heroizm, patriotyzm i poświęcenie ówczesnej generacji Polaków. Film przybliża Powstanie Warszawskie w kontekście najważniejszych wydarzeń końca wojny oraz powstań w Paryżu i Pradze. O Powstaniu i jego roli mówią m.in.: historycy Norman Davies, Marek Chodakiewicz, powstańcy: Jan Moor Jankowski, Julian Kulski i Wienczysław Wagner, sanitariuszka Wanda Lorenc oraz Jan Nowak Jeziorański, Zbigniew Brzeziński i żołnierz niemiecki Mathias Schenk.

„WARSZAWIACY ŚPIEWAJĄ (NIE) ZAKAZANE PIOSENKI” – KONCERT Z OKAZJI 70. ROCZNICY WYBUCHU POWSTANIA WARSZAWSKIEGO, 1 sierpnia godz. 14:30.
Przypomnienie koncertu z okazji 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Koncert prowadził Maciej Orłoś. Rokrocznie 1 sierpnia warszawiacy spotykają się na wspólne śpiewnie (Nie)Zakazanych piosenek, aby w ten sposób uczcić warszawskich powstańców. Reprezentacja warszawiaków obecna na scenie tworzy potężny chór wspólnie z warszawskimi artystami: Weroniką Grozdew - Kołacińską, Rafałem Grozdewem, Katarzyną Warno, Piotr Pieronem, zespołem męskim Gregorianum, Chórem Warszawskiej Opery Kameralnej, zespołem instrumentalnym pod dyrekcją Andrzeja Borzyma. Organizatorem koncertu jest Muzeum Powstania Warszawskiego. Większość wykonywanych pieśni powstała w trakcie walk na Żoliborzu, Woli, Muranowie, Starym Mieście, Czerniakowie, Mokotowie, w Śródmieściu.

SPÓR O HISTORIĘ „POWSTANIE WARSZAWSKIE – KLĘSKA BOHATERÓW”, 1 sierpnia godz. 15:35
Program publicystyczny, w którym historycy spierają się o kontrowersyjne fakty dotyczące historii Polski i Świata. W tym odcinku dyskutują publicysta Tomasz Łubieński, Jan Ołdakowski – dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego oraz Nikołaj Iwanow – historyk z Uniwersytetu Opolskiego.

CAFE HISTORIA „DZIEWCZYNY Z POWSTANIA” , 1 sierpnia godz. 16:40
W dniu wybuchu Powstania w Warszawie znajdowało się pół miliona kobiet. Wciąż zbyt mało się mówi o roli kobiet w tamtych wydarzeniach. Przeżycia jedenastu z nich - sanitariuszek, łączniczek, zwykłych kobiet, opisuje Anna Herbich w książce „Dziewczyny z Powstania”. Jedną z bohaterek książki jest Halina Wiśniewska. W Cafe Historia wracamy do wydarzeń tamtych dni. Goście programu: Anna Herbich i Halina Wiśniewska, jedna z bohaterek książki.

SYGNAŁ POWSTAŃCZY, 1 sierpnia godz. 17:00
Transmisja z ulic Warszawy

„GODZINA ZERO”, 1 sierpnia godz. 17:05
Fragmenty sztuki „Ziarno zroszone krwią" w reż. K. Kutza oraz dyskusja na temat decyzji o rozpoczęciu Powstania Warszawskiego. Świadkiem wydarzeń jest Jan Nowak Jeziorański, który ma własne wspomnienia i poglądy na Powstanie Warszawskie. Relacje i spory historyków Normana Davisa i Jana Ciechanowskiego, powstańca i żołnierza AK, który miał wtedy 14 - lat, potraktowane zostały jak elementy narracji. Inne głosy weteranów są świadectwem nastrojów panujących w szeregach AK tuż przed wybuchem Powstania. Materiały archiwalne filmowe i fotograficzne są uzupełnieniem wspomnień.

„GODZINA W” JANUSZA MORGERNSTERNA, 1 sierpnia godz. 19:40
Scenariusz filmu powstał na motywach opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego opublikowanego w 1956 r. Film przedstawia historię jednego – pierwszego dnia Powstania. Od wczesnego poranka przez godzinę W, po pierwsze straty i pierwsze zwycięstwa w walce.

„DOM PRZY OLESIŃSKIEJ 5”, 1 sierpnia godz. 21:10
W filmie Haliny Miroszowej wspomnienia osób, które przeżyły masakrę zgotowaną ludności cywilnej przez hitlerowców w piwnicy domu przy ul. Olesińskiej 5 w czasie Powstania Warszawskiego w dniu 4 sierpnia 1944 r.

TVP ABC

„FAJNA FERAJNA”, 1 sierpnia, sobota, godz. 15:50 premiera
(powtórki: 1.08. o godz. 20:15 i 2.08 o godz. 10:35)
Fabularyzowany dokument dla najmłodszych, opowiadający o losach ich rówieśników w czasie Powstania Warszawskiego. Film powstał na podstawie książki Moniki Kowaleczko-Szumowskiej, inspirowanej wspomnieniami uczestników Powstania Warszawskiego, którzy w czasie wojny byli dziećmi. Film ukazuje jak wyobraźnia współczesnych dzieci, poruszona opowieściami Powstańców, przenosi ich do 1944 r. Najmłodsi bohaterowie dokumentu doświadczają tych samych emocji, co ich rówieśnicy z Powstania Warszawskiego.

TVP Kultura

„KANAŁ”, 1 sierpnia, sobota, godz. 14:45
W rocznicę Powstania Warszawskiego TVP Kultura przypomni jedno z największych arcydzieł polskiej kinematografii – „Kanał” w reżyserii Andrzeja Wajdy. 31-letni wówczas reżyser wraz ze scenarzystą Jerzym Stefanem Stawińskim podjęli temat Powstania w sposób zupełnie nowy dla swojej epoki. Zamiast afirmacji męstwa i niezłomności uczestników tego tragicznego w skutkach wydarzenia, ukazali rozpaczliwy heroizm i bezprzykładne cierpienie grupy warszawskich powstańców, którzy po utracie pozycji przedzierają się kanałami do walczącego jeszcze Śródmieścia.

TVP Polonia

„ZEJŚĆ NA ZIEMIĘ”
29 lipca, środa, godz. 15:45, godz. 23:40, powt. 31 lipca, piątek, godz. 6:05
Autorom dokumentu udało się zarejestrować, szokujące chwilami, wspomnienia walki, która trwała  63 dni. Są to relacje nie tylko powstańców i cywilnych mieszkańców miasta, ale także żołnierzy Wehrmachtu, którzy w 1944 r. jako młodzi chłopcy zostali wysłani do Warszawy. W opowieści o przeżytym koszmarze przez ówczesnych 16-, 17-letnich bohaterów wplatane są materiały archiwalne, w tym niemieckie zdjęcia lotnicze okupowanej stolicy, które zostały odnalezione w amerykańskim Archiwum Narodowym w Waszyngtonie.

CAFE HISTORIA. „NOWA INTERPRETACJA „KAMIENI NA SZANIEC”, 30 lipca, czwartek, godz. 7:05
Czy autor najgłośniejszej książki okupowanej Warszawy „Kamienie na szaniec" Aleksander Kamiński mógł przewidzieć, że jego książka wywoła szeroką dyskusję po siedemdziesięciu latach od jej opublikowania? Dyskusję wywołała nowa interpretacja książki dokonana przez Elżbietę Janicką z Instytutu Slawistyki PAN. Goście programu: Barbara Wachowicz - pisarka, scenarzystka, publicystka oraz prof. Andrzej Janowski - autor prac o Aleksandrze Kamińskim.

NOTACJE: „TERESA BOJARSKA – POCZĄTEK POWSTANIA”, 30 lipca, czwartek, godz. 16:10
Wspomnieniami dzieli się Teresa Bojarska, urodzona w 1923 r., żołnierz Armii Krajowej. Po wojnie została pedagogiem i pisarką. Na swoim koncie ma ogromny dorobek literacki. Zmarła w 2013 r.

NOTACJE: „EDMUND BARANOWSKI. POWSTANIE WARSZAWSKIE. WALKI NA WOLI”, 31 lipca, piątek, godz. 16:30
Edmund Baranowski ps. „Jur”, ur. 22 września 1925 r. w Warszawie, podpułkownik, uczestnik Powstania Warszawskiego. Urodził się i mieszkał przy ulicy Krochmalnej na warszawskiej Woli. W czasie okupacji niemieckiej, od roku 1941, działał w konspiracji (w Związku Walki Zbrojnej, później przekształconym w Armię Krajową). Podczas Powstania w 1944 r. walczył w batalionie „Miotła” w Zgrupowaniu „Radosław”.

„MIEJSCA. POWSTANIE WARSZAWSKIE”, 1 sierpnia godz. 10.35 - „Dzieci i Dworkowa”, 15.45 – „Kościół”.
W trzyminutowych felietonach symboliczny powrót do miejsc w Warszawie, gdzie  71 lat temu rozgrywały się ludzkie tragedie.

„WARSZAWIACY ŚPIEWAJĄ (NIE)ZAKAZANE PIOSENKI” - KONCERT Z OKAZJI 71. ROCZNICY WYBUCHU POWSTANIA WARSZAWSKIEGO, 1 sierpnia, sobota, godz. 21:35, powt. 2 sierpnia, niedziela, godz. 6:10
Jak co roku wieczór 1 sierpnia będzie okazją do wspólnego śpiewania powstańczych piosenek na Placu Piłsudskiego w ramach akcji muzycznej „WARSZAWIACY ŚPIEWAJĄ (nie)ZAKAZANE PIOSENKI”. We wspólnym wykonaniu utworów uczestnikom pomogą telebimy, śpiewniki, utworzony specjalnie na tę okazję Chór Warszawiaków, który nadając ton będzie zachęcał najmniej śmiałych uczestników wydarzenia.

NOTACJE: „O. TOMASZ PAWŁOWSKI. POWSTANIE WARSZAWSKIE”, 2 sierpnia, niedziela, godz. 12:30
Dramatyczne wspomnienia o. Tomasza Pawłowskiego o najtrudniejszych chwilach w czasie Powstania Warszawskiego. Ojciec Tomasz Pawłowski OP ur. w 1927 r. w Poznaniu, zakonnik dominikanin, słynny duszpasterz akademicki i wykładowca. W wieku 17 lat brał udział w PW. Po wojnie studiował na Uniwersytecie Poznańskim, a w 1949 roku wstąpił do Zakonu Braci Kaznodziejów.

WROCŁAWSKIE TROPY „WARSZAWSKICH DZIECI” premiera w TVP Polonia
5 sierpnia, środa, godz. 15:55 + 23:40
Film jest opowieścią o ostatnich żyjących we Wrocławiu powstańcach. 32 bohaterów opowiada o swoim udziale w Powstaniu, zadaniach jakie otrzymali, nadziejach, klęsce, strachu i rozczarowaniu.

CAFE HISTORIA – „DZIEWCZYNY Z POWSTANIA”
6 sierpnia, czwartek, godz. 7:05
Rozmowa o uczestniczkach Powstania, ale nie tylko o tych walczących z bronią w ręku czy służących w charakterze sanitariuszek. Przywołane są losy także tych, które stały się mimowolnymi uczestniczkami Powstania.

TVP Regionalna

„KTO DZIŚ PAMIĘTA O KOLUMBACH”, 1 sierpnia, godz. 09:35 i 16:00, powt. 2 sierpnia, godz. 7:20
Reporterska opowieść o fenomenie i popadaniu w zapomnienie powieści Romana Bratnego i serialu wg  tej powieści - „Kolumbowie rocznik 20”. Wędrówka po miejscach opisanych na kartach książki z historykiem ze zgrupowania Bełt, którego żołnierzem był jej autor Roman Mularczyk ps. „Bratny”. W filmie są też zapisy rozmów m.in. z odgrywającymi główne role w serialu Janem Englertem i Władysławem Kowalskim.

„KUKIEŁKI POD BARYKADĄ” , 1 sierpnia, godz. 15:35
Reportaż Joanny Jaworskiej dotyczący zrekonstruowania w Muzeum Powstania powstańczego teatrzyku lalkowego. Kukiełki i tekst sztuki „Magfa" odtworzono dzięki genialnej pamięci prawie 90. letniej malarki Zofii Czerwosz, która w czasie Powstania była jedną z aktorek powstańczej trupy lalkowej „Kukiełki pod Barykadą".
 
„KOBIETY W POWSTANIU WARSZAWSKIM”, 1 sierpnia, godz. 16.30 i 00.25
„Choć kobiety stanowiły około 22 proc. uczestników powstania warszawskiego i były zaangażowane niemal we wszystkie sfery podziemnej działalności, (...) w podręcznikach szkolnych są całkowicie nieobecne, a w najważniejszych monografiach pojawiają się zazwyczaj w rolach drugoplanowych, niewymagających przywoływania szczegółowych danych biograficznych” – pisze w swojej książce „Płeć powstania warszawskiego” Weronika Grzebalska. Marginalizacja kobiet w pamięci i historiografii ma swoje źródło już w samym Powstaniu i sposobie, w jaki już wówczas były projektowane role męskie i kobiece. Bo nie da się ukryć, że żołnierz to miał jednak być mężczyzna. Ta rola była napisana dla mężczyzny, a kobiety obsadzano w rolach drugoplanowych i symbolicznych. One miały być przede wszystkim Polkami – patriotkami, które swoim zachowaniem reprezentują polskość, miały być lojalnymi towarzyszkami bojowników, pomocnicami wojska. W rozmaitych publikacjach dotyczących Powstania Warszawskiego zdarza się, że kobiety walczące z bronią w ręku określa się jako łączniczki lub sanitariuszki. Jedna z uczestniczek powstania figuruje w Wielkiej Encyklopedii Powstania Warszawskiego jako łączniczka, choć wypełniając formularz, na podstawie którego sporządzono notki biograficzne, wyraźnie zaznaczyła, że była strzelcem-łączniczką i dołączyła potwierdzający to dokument. W innej książce o Powstaniu, pod fotografią, do której pozuje, trzymając pistolet maszynowy, podpisana jest z kolei jako sanitariuszka.

„BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII”, 1 sierpnia, godz.17.01
W lesie pod Białą Podlaską znajdują się dwie zagubione mogiły, do których nie prowadzą żadne ślady. Grupa młodzieży przyjeżdża w to miejsce od ośmiu lat upominając się o godne miejsce spoczynku dla dwóch lotników, którzy samolotem RWD - 8 uderzyli o ziemię. Samolot ten był jedną z siedmiu maszyn 53 Eskadry Obserwacyjnej przedzielonej do lotniczego wsparcia Armii Modlin. Los chciał, że właśnie tej jednostce przypadło zadanie niezwykle ryzykowne - rozpoznanie kolumn nieprzyjaciela, zrzucanie i podejmowanie meldunków, przemykanie nisko, powoli, tak by ujść oczom wrogich myśliwców. Te dwie zapomniane mogiły przetrwały czas wojny i okupacji. Długo po wojnie pojawiła się płyta nagrobna i metalowy krzyż.

„DZIEŃ Z ŻYCIA WACŁAWA G”, 1 sierpnia, godz. 23.36
Film przedstawia dzień z życia powstańca warszawskiego, Wacława Glotha - Nowowiejskiego. Bohater wspomina okoliczności wybuchu Powstania Warszawskiego, powstańcze walki i rzeczywistość powojenną. Ilustrację stanowią archiwalne zdjęcia walczącej Warszawy.

Ponadto TVP Regionalna planuje wydanie programu publicystycznego „Echa Dnia” poświęcone Powstaniu, a w „Dzienniku Regionów” - relację z obchodów jego 71. rocznicy.

TVP INFO

TVP INFO będzie obsługiwało newsowo (wejścia reporterskie w serwisach, relacje z obchodów, rozmowy w programach publicystycznych) wydarzenia związane z rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego. Ponadto relacje ze stołecznych ulic o 17.00 – „Godzina W”.