Optymistyczne nastroje wśród mikro i małych firm

W odczuciu firm z sektora MŚP pierwsze półrocze 2013 roku nie należało do najlepszych. Wskazywały na to wyniki badania nastrojów przeprowadzone w marcu zeszłego roku, a towarzyszyły temu negatywne prognozy przedsiębiorców na temat ich działalności w kolejnych kwartałach.

Jednak w drugim półroczu przedsiębiorcy znacznie częściej odczuli poprawę ogólnej sytuacji niż jej pogorszenie, co uwidaczniają wyniki badania przeprowadzonego w październiku.

Pomimo ogólnych pozytywnych nastrojów, w drugiej połowie 2013 roku przedsiębiorcy odczuli spadki w wielu obszarach działalności. W okresie tym nastąpił np. znaczący spadek popytu na rynku krajowym – odczuło go 34,3 proc. firm. Były też firmy, które zanotowały wzrost sprzedaży (24,9 proc.). Najczęściej jednak poziom sprzedaży utrzymywał się na tym samym poziomie (36 proc.). Mniejszy popyt na rynku krajowym spowodował, że wiele przedsiębiorstw decydowało się na obniżanie cen (25,2 proc.) lub ich utrzymanie na tym samym poziomie (52 proc.). 19,3 proc. firm zdecydowało się na wzrost swoich cen.

Te trudności doprowadziły do pogorszenia się sytuacji finansowej 37 proc. firm. 33,8 proc. utrzymało stabilność, a co piąta (22,3 proc.) odnotowała poprawę.

Gorsza sytuacja finansowa wielu firm nie przełożyła się na istotną redukcję zatrudnienia. Większość w drugiej połowie 2013 roku utrzymała je na tym samym poziomie (73,3 proc.). Etatów w małych firmach i tak jednak ubyło, bo więcej z nich zwalniało (10,2 proc.) niż zatrudniało pracowników (8,2 proc.).

Przedsiębiorcy, pomimo wciąż trudnej sytuacji w gospodarce, z dużym optymizmem oceniają szanse na poprawę swojej sytuacji ogólnej w pierwszym półroczu 2014 roku. Najliczniejsza grupa oczekuje utrzymania dotychczasowej sytuacji swoich firm na tym samym poziomie (41,1 proc.). Wśród pozostałych znacznie częściej przewidywana jest poprawa sytuacji ogólnej (32,5 proc.) niż jej spadek (24,9 proc.).

Przedsiębiorcy prowadzący działalność w branży budowlanej jako jedyni w pierwszym półroczu 2014 roku częściej przewidują pogorszenie sytuacji swoich firm niż jej polepszenie. Poprawa jest natomiast przewidywana w sektorze rolnictwa (w tym leśnictwo, łowiectwo i rybactwo), usług, handlu i przemysłu. W branży budowlanej, podobnie jak w przemysłowej czy rolnictwie, oczekiwane są również największe spadki w poziomie popytu na rynku krajowym. Z kolei branża usługowa spodziewa się wzrostu sprzedaży. Wśród wszystkich sektorów poprawa sytuacji finansowej oczekiwana jest tylko w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie.

Aby nadrobić straty finansowe z ostatniego roku, wiele firm będzie dążyć w trwającym półroczu do podnoszenia swoich cen. Deklaruje tak 22,5 proc. firm, a 20,2 proc. zapowiada ich obniżanie. Największy odsetek firm (53,8 proc.) nie zmieni cen. Tendencja wzrostu poziomu cen, charakterystyczna dla przedsiębiorstw ogółem, nie wystąpi we wszystkich sektorach gospodarki. Spadek cen oferowanych towarów i usług przewidywany jest w sektorze budownictwa i przemysłu. Z kolei wzrostu poziomu cen należy oczekiwać w przedsiębiorstwach funkcjonujących w sektorze rolnictwa (w tym leśnictwa, łowiectwa i rybactwa), usług i handlu.

Podobnie jak w przypadku drugiej połowy 2013 roku, w trwającym półroczu przewidywany jest częściej dalszy spadek popytu na rynku krajowym (27,5 proc.) niż jego wzrost (26,4 proc.). Blisko połowa przedsiębiorców ma nadzieję utrzymać dotychczasowy poziom sprzedaży (41,3 proc.). W nieco lepszym położeniu znalazły się te przedsiębiorstwa, których sprzedaż obejmuje rynki zagraniczne. Deklarują one częściej wzrost sprzedaży za granicą (28,1 proc.) niż jej spadek (18,3 proc.). 53,6 proc. przedsiębiorstw chce utrzymać sprzedaż na rynku międzynarodowym na tym samym poziomie.

Oceniając swój potencjał konkurencyjny, najliczniejsza grupa przedsiębiorców (51,7 proc.) oczekuje, że w tym półroczu pozycja ich firm w stosunku do konkurencji nie zmieni się. Wśród pozostałych uczestników rywalizacji rynkowej częściej przewidywana jest poprawa pozycji na rynku (31,6 proc.) niż jej pogorszenie (8,9 proc.).

Przedsiębiorcy najczęściej deklarują, że utrzymają dotychczasowy poziom zatrudnienia (69,5 proc.). Etatów powinno nieco przybyć, bo pozostałe firmy częściej zapowiadają wzrost zatrudnienia (13,5 proc.) niż jego spadek (8,8 proc.).

Badanie nastrojów gospodarczych zostało przeprowadzone przez Instytut Badań i Analiz w październiku 2013 r. z zastosowaniem techniki CAWI. W badaniu wzięło udział 2000 przedstawicieli małych firm (50,84 proc. firm jednoosobowych, 43,55 proc. mikro firm zatrudniających od 1 do 9 pracowników oraz 5,61 proc. małych firm zatrudniających od 10 do 49 osób), które są zarejestrowane w wyszukiwarce firm Firmy.net. Wśród ankietowanych 75,4 proc. zajmuje się działalnością usługową, 12,1 proc. - budowlaną, 7,6 proc. - przemysłowo-produkcyjną, 3,7 proc. - handlową, a 1,2 proc. działa w branży rolnej. Z uwagi na liczbę i strukturę respondentów wyniki badania mają charakter reprezentatywny.