Miejsce świadczenia dostaw a przerzucone koszty transportu

Sposób rozliczenia kosztów transportu nie wpłynie na zasady rozliczenia transakcji łańcuchowej. Opodatkowanie determinuje kwestia fizycznego przemieszczenia towaru oraz to, kto jest organizatorem transportu czy wysyłki, nawet jeśli taki transport zleca i za niego nie płaci.

fot. Shutterstock.com

Dostawy konkretnego, tego samego towaru, fakturowane przez kilku kontrahentów, gdzie pierwszy z podmiotów w łańcuchu wysyła zamówiony towar bezpośrednio do finalnego nabywcy, stanowią dostawy łańcuchowe (szeregowe). Faktycznie konkretny towar wydany jest raz bezpośrednio jemu nabywcy, ale jednocześnie jest on przedmiotem nie jednej, a kilku transakcji. Przykładem może być sytuacja, w której polski konsument zamawia zagraniczny towar u polskiego pośrednika, ten u zagranicznego producenta i towar jest transportowany czy wysyłany – przemieszcza się – bezpośrednio do konsumenta prosto zza granicy.

Jak taki łańcuch dostaw opodatkować na potrzeby VAT-u? W przypadku łańcuchu dostaw stosuje się zasadę szczególną, gdzie ustalenie miejsc opodatkowania poszczególnych dostaw uzależnione jest od przyporządkowania transportu lub wysyłki jedynie do jednej dostawy w łańcuchu.

Opodatkowanie determinuje jednorazowy „ruch” towaru

Każda dostawa traktowana jest odrębnie. Wyróżnia się dostawę ruchomą – związaną z jednorazowym przemieszczeniem (transportem czy wysyłką) towaru – oraz pozostałe dostawy o charakterze nieruchomym, czyli bez przemieszczania towaru. W konsekwencji miejscem świadczenia dla dostawy ruchomej jest miejsce, w którym towar znajduje się w momencie rozpoczęcia wysyłki. W odniesieniu do dostaw nieruchomych ustalenie miejsca świadczenia odbywa się jak dla towaru niewysyłanego, a zatem według miejsca, w którym znajdował się w momencie dostawy (art. 22 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o VAT).

W przypadku dostaw łańcuchowych, dostawę towarów, która:

poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów,
następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów (art. 22 ust 3 ww. ustawy).

Transakcja (dostawa), do której przypisany będzie transport (wysyłka), będzie odpowiednio transakcją wewnątrzwspólnotową bądź o charakterze eksportu/importu. Dostawy dokonane przed nią będą nosiły charakter dostaw krajowych w państwie dostawy towaru. Wszystkie późniejsze będą dostawami krajowymi w państwie przeznaczenia towaru.

Wyznaczenie organizatora transportu

Kluczowe przy dostawach łańcuchowych jest zatem znalezienie faktycznego organizatora przemieszczenia towaru.

Pewna polska spółka wystąpiła z wnioskiem o wskazanie organizatora transportu towaru przy transakcji łańcuchowej w przypadku, gdy zajmując się jego organizacją spółka zleciła transport firmie transportowej. W tym celu nawiązała kontakt z przewoźnikiem, uzgodniła rozmiary pakunku, sposób jego załadunku czy termin jego odbioru. Wygenerowała również awizo transportowe upoważniające do odbioru. Ale już kosztami tego transportu obciążyła inny podmiot w łańcuchu – finalnego odbiorcę. Inne podmioty w łańcuchu były podatnikami zidentyfikowanymi na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych (z numerami VAT-UE) oraz kontrahentami z poza unii.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 15 marca 2016 r. o sygn. IBPP4/4512-15/16/PK uznał, iż zakres czynności, które wykonuje spółka w związku z organizowanie transportu - nawet jeżeli to nie ona wskazuje firmę transportową - przesądza o tym, że to spółka jest organizatorem transportu. To odpowiedzialność za techniczne aspekty transportu determinują organizatora, a nie fakt formalnej zapłaty za wysyłkę. Co za tym idzie, to spółce należy przypisać dostawę ruchomą, co oznacza, że sprzedaż towaru przez spółkę na rzecz kolejnego podmiotu w łańcuchu podlega opodatkowaniu w Polsce – jako WDT lub eksport.

Katarzyna Miazek, Tax Care