Kurczy się polski rynek farmaceutyczny

Od 1 stycznia 2012 roku obowiązuje nowa ustawa refundacyjna, której przepisy mówią, że przedsiębiorcy naliczają sztywne marże od limitu tj. najtańszego leku w danej grupie leków refundowanych oraz nie mogą stosować żadnych zachęt w sprzedaży leków, w tym m.in. programów lojalnościowych. Na finansach aptekarzy odbija się fakt, że nie mogą także informować pacjentów o upustach, rabatach i ofertach specjalnych na leki sprzedawane bez recepty, chociaż np. drogerie, które sprzedają część podobnych produktów, robią to bez przeszkód.
 
Ustawa znowelizowała prawo farmaceutyczne i zabroniła w ogóle reklamować się aptekom. Kara za złamanie zakazu to 50 tys. zł. W tej chwili wojewódzcy inspektorzy farmaceutyczni prowadzą w całym kraju ok. 450 postępowań administracyjnych w tej sprawie.
 
Jak podkreślają eksperci, apteki, w obawie przed wahaniami cen i przecenami magazynów po każdorazowym wejściu nowej ustawy refundacyjnej, zamawiają coraz mniej leków, a chorzy, którzy kiedyś porównywali ceny w różnych punktach, teraz szukają takich, w których potrzebne im środki w ogóle są dostępne.

 – Zakaz reklam powoduje, że oferta apteki nie jest dostępna dla pacjenta i nie jest mu znana. Równocześnie, przy spadających obrotach i przy spadających marżach, apteki mają mniej mechanizmów, aby konkurować pomiędzy sobą. Zakazano również prowadzenia różnego rodzaju programów zdrowotnych, które też z punktu widzenia pacjenta były bardzo cenne, bo obniżały koszty leczenia – mówi Piotr Kula, prezes PharmaExpert, firmy badającej rynek farmaceutyczny.

Nowa ustawa powoduje perturbacje na rynku hurtowym i detalicznym. Średni obrót w aptece we wrześniu wyniósł 159 tys. zł (w cenach detalicznych brutto) i był 9 proc. niższy niż we wrześniu ub.r.

 – Ta sytuacja, gdzie mamy do czynienia ze zmniejszającą się marżą dystrybucyjną, jeśli chodzi o apteki i hurt, powoduje spadek obrotów aptek i ich zamykanie. To wiąże się ze zwolnieniami pracowników. Również spadek obrotów firm farmaceutycznych, zarówno polskich, jak i firm zagranicznych, powoduje też masowe zwolnienia pracowników, z którymi mamy na bieżąco do czynienia. Wszyscy tną koszty – podkreśla Piotr Kula.

Dodaje, że nowa ustawa refundacyjna wprowadza co dwa miesiące nowe listy leków refundowanych, a w praktyce oznacza to zmianę cen dla pacjentów dla około jednej trzeciej z ponad 3 tys. preparatów. Równocześnie powstały tzw. „Jumbo grupy” czyli różne molekuły w tej samej grupie limitowej, które znacząco podwyższają odpłatność pacjenta za leczenie. Zdaniem Piotra Kuli jest to też istotnym utrudnieniem dla producentów.

 – Szczególnie dla tych, którzy chcieliby prowadzić określoną i celową politykę, aby obniżyć współpłacenie pacjenta. Jest to bardzo trudne, ponieważ limity dla leków zmieniają się co dwa miesiące i nie są znane w czasie negocjacji cenowych, a wtedy przy zmianie cen detalicznych zmienia się też odpłatność pacjenta – twierdzi ekspert rynku.

Jak podkreśla, problemy te są do rozwiązania w przyszłości, np. poprzez nowelizację tej ustawy.

Narastająco od początku roku do września br., wartościowo rynek leków refundowanych spadł o 20,3 proc. Rośnie natomiast rynek leków na receptę pełnopłatnych o 14,0 proc. i segment wszystkich preparatów sprzedawanych bez recepty o 5,8 proc..