Organizacje społeczne apelują o wprowadzenie systemowych rozwiązań w kwestii kontroli nad służbami specjalnymi

Pod pismem podpisali się przedstawiciele ośmiu organizacji: Panoptykon, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Amnesty International, Akcji Demokracja, Fundacji im. Stefana Batorego, Fundacji Court Watch Polska, Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska oraz Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych. - Nie tylko Pegasus jest problemem – piszą do parlamentarzystów, odnosząc się do doniesień medialnych z ostatnich tygodni. - Każdego dnia poza jakąkolwiek kontrolą służby sięgają po dane setek niewinnych osób: zwykłych obywateli, ale też aktywistów, dziennikarzy, polityków. Potrzebne są systemowe rozwiązania. Senat powinien przygotować ich propozycję.

Inwigilacja: problem setek tysięcy

Od kilku dni pracuje nadzwyczajna komisja senacka (pod przewodnictwem sen. Marcina Bosackiego), zajmująca się próbą wyjaśnienia sprawy inwigilowania telefonów prokurator Ewy Wrzosek, senatora Krzysztofa Brejzy i adwokata Romana Giertycha.

Problem niekontrolowanej inwigilacji dotyka jednak setek tysięcy osób, inwigilowanych każdego roku przez polskie służby – alarmują sygnatariusze apelu. Obecne przepisy zaś nie chronią obywateli przed nadużyciami, zatem potrzebny jest projekt ustawy, która to zmieni - przekonują. - Oczekujemy, że senatorowie nie ograniczą się wyłącznie do poszukiwania winnych, a zadbają o to, by takie sytuacje nie powtórzyły się w przyszłości - komentuje Wojciech Klicki z Fundacji Panoptykon, która zainicjowała apel.

Czytaj także: Amnesty International: użyto Pegasusa wobec senatora Krzysztofa Brejzy

- Sprawa inwigilowania prokurator Wrzosek, senatora Brejzy i mecenasa Giertycha powinna być wyjaśniona, ale na tym komisja nie powinna poprzestawać – mówi z kolei Piotr Antoniewicz z Akcji Demokracji, a Małgorzata Szuleka z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka dodaje: - Apelujemy o przygotowanie systemowych rozwiązań: stworzenie instytucji kontrolującej działania służb i przyznanie obywatelom i obywatelkom prawa do informacji o tym, że zostali poddani inwigilacji.

Brak kontroli służb - zagrożeniem

W Polsce możliwość prowadzenia kontroli operacyjnej ma policja i osiem innych służb.  - O ile takie uprawnienia są niezbędne, żeby mogły realizować swoje zadania, to jednak korzystanie z nich w bezprawny i nie kontrolowany sposób stanowi zagrożenie dla całego społeczeństwa obywatelskiego – uważa Anna Błaszczak-Banasiak, szefowa Amnesty International Polska.

Według informacji zebranych na potrzeby kampanii „Podsłuch jak się patrzy” w Polsce zakładanych jest co roku 8-10 tys. podsłuchów (25 dziennie), a policja i pozostałe służby pobierają rocznie 1,35 miliona billingów i danych o lokalizacji.

Czytaj także: Pegasus - czy można go przechytrzyć?

Żaryn: kontrola - w uzasadnionych przypadkach

Rzecznik ministra koordynatora służb specjalnych, Stanisław Żaryn, na początku stycznia mówił z kolei, że „w Polsce kontrola operacyjna jest prowadzona w uzasadnionych i opisanych prawem przypadkach”, a także przekonywał, że „każde użycie metod kontroli operacyjnej uzyskuje wymagane prawem zgody - w tym zgodę sądu".  - Polskie służby działają zgodnie z polskim prawem. Sugestie, że polskie służby wykorzystują metody pracy operacyjnej do walki politycznej są nieprawdziwe – oświadczył Żaryn. 

Kilka dni temu prezes PiS, wicepremier Jarosław Kaczyński mówił w rozmowie z tygodnikiem "Sieci", że powstanie i używanie Pegasusa jest wynikiem zmiany technologicznej, rozwoju szyfrowanych komunikatorów, których za pomocą starych systemów monitorujących nie można odczytać. "Źle by było, gdyby polskie służby nie miały tego typu narzędzia" - powiedział w wywiadzie dla "Sieci". Zapewnił jednak, że nie był on używany wobec opozycji. "To całkowite bzdury" - skomentował Kaczyński.

Czytaj także: Pegasus uniwersalną bronią. "To więcej niż inwigilacja"