Spór na linii urząd - przedsiębiorca ma załatwić mediator

Z dniem 1 czerwca br. zmieniają się dotychczasowe przepisy Kodeksu podstępowania administracyjnego oraz wprowadzonych zostaje kilkadziesiąt nowych zapisów. Nowelizacja Kodeksu podpisana przez prezydenta 27 kwietnia br. ma wyleczyć postępowania administracyjne i sądowo-administracyjne z przewlekłości, ale w głównej mierze ma zagwarantować modyfikację podejścia administracji do obywatela, w tym do właścicieli firm.

Zasady pro-przedsiębiorczego podejścia
Po modyfikacji Kodeksu postępowania administracyjnego w przepisach pojawia się m.in. zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony, w myśl której, jeśli postępowanie toczy się w sprawie nałożenia np. na przedsiębiorcę obowiązku lub ograniczenia czy odebrania mu prawa, a w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej czy stanu faktycznego, wątpliwości są rozstrzygane na korzyść przedsiębiorcy (art. 7a ww. ustawy).

Pro-przedsiębiorcze podejście organów administracji publicznej ma zagwarantować też rozbudowanie przepisu o pogłębianiu zaufania obywateli do władzy publicznej – organy mają rozstrzygać sprawy administracyjne i sądowo-administracyjne proporcjonalnie, bezstronnie i zgodnie z myślą równego traktowania stron postępowania (art. 8 ww. ustawy). Zupełną nowością jest też przepis bezpośrednio zobowiązujący organy do nie odstępowania od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym (art. 8 § 2 ww. ustawy).

Co więcej od 1 czerwca br. strona postępowania, w tym przedsiębiorca, będzie też mogła oczekiwać dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego, w czym ma pomóc zasada współdziałania organów administracji publicznej (art. 7b ww. ustawy).

Można wnioskować o mediatora
Obok pojedynczych artykułów, nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego wprowadza też dwa dodatkowe rozdziały. I tak, zgodnie z Rozdziałem 5a od nadchodzącego czwartku w toku postępowania może być przeprowadzona mediacja, jeśli taka będzie wola stron. Przez cały okres trwania pozostaje co do zasady niejawna, a to oznacza, że propozycje ugodowe czy fakty ujawnione podczas mediacji nie mogą być wykorzystane po zakończeniu mediacji. Dzięki pomocy mediatora, mediacja może zakończyć się zawarciem ugody lub wydaniem decyzji. Mediator zostaje wybrany przez wnioskujących o mediację.

Skierowanie sprawy do mediacji oznacza odroczenie rozpatrzenia sprawy na okres nawet 3 miesięcy – tyle czasu ma mediator na znalezienie kompromisu. Po tym czasie organ administracji publicznej zamyka mediacje i załatwia sprawę.

Więcej spraw zakończonych ugodą
Kolejną dużą zmianą jest Rozdział 8. Dotyczy on możliwości zawierania pomiędzy stronami postępowania administracyjnego ugody, która po zatwierdzeniu wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania. Co ważne, przed nowelizacją ugoda była dopuszczona jedynie wtedy, jeśli przyczyniała się do uproszczenia czy przyspieszenia postępowania. Teraz taką ugodę będzie można zawrzeć we wszystkich sprawach, o ile pozwala na to charakter sprawy i nie występuje sprzeciw na podstawie szczególnych przepisów. Ugoda będzie mogła być zawarta także przed mediatorem.

O tym, ile spraw, które toczyć się będą m.in. w sprawach dotyczących działalności gospodarczych, zostanie rozwiązanych za pomocą ugody czy mediacji przekonamy się wkrótce. Natomiast warto podkreślić, że – zgodnie z kolejną nową regułą – urzędnicy mają wręcz nakłaniać do obydwu powyższych nowych form polubownego załatwiania spornych kwestii, o ile będzie na to pozwalać charakter sprawy. Jak czytamy w znowelizowanej ustawie „Organy administracji publicznej podejmują wszystkie uzasadnione na danym etapie postępowania czynności umożliwiające przeprowadzenie mediacji lub zawarcie ugody, a w szczególności udzielają wyjaśnień o możliwościach i korzyściach polubownego załatwienia sprawy” (art. 13 ww. ustawy).

Katarzyna Miazek, Tax Care