Jaki VAT od zakupów w Unii Europejskiej

Polscy przedsiębiorcy kupujący towary w krajach należących do Unii Europejskiej rozliczają co do zasady VAT w Polsce. Z rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów wyłączeni są jednak podatnicy zwolnieni w Polsce podmiotowo z VAT (gdy w poprzednim roku  ich sprzedaż nie przekroczyła 150 tys. zł), ale pod warunkiem, że wartość transakcji nie przekroczyła wyznaczonego przez ustawę limitu. Całkowita wartość transakcji zakupionych w Unii towarów nie może przekroczyć w trakcie bieżącego oraz poprzedniego roku podatkowego kwoty 50 tys. złotych. Limit ten dla każdego z lat liczy się odrębnie, a przy ustalaniu wartości nie wlicza się kwoty VAT należnego lub zapłaconego na terytorium państwa, z którego towary są wysyłane lub transportowane.

Zysk na niższym VAT
W niektórych jednak przypadkach – gdy przedsiębiorca nabywa towary z państw członkowskich, w których stawka VAT jest wyższa od stawki obowiązującej w Polsce – rejestracja w zakresie VAT-UE może być opłacalna nawet dla firm, które w Polsce są podmiotowo zwolnione z VAT. Załóżmy, że polski przedsiębiorca kupuje w jednym z krajów Unii towar, który jest tam obłożony 23-proc. stawką, a w Polsce VAT na taki sam produkt wynosi 8%. W sytuacji, gdy polski przedsiębiorca byłby zarejestrowany jako podatnik VAT-UE, VAT byłby płacony w Polsce ze stawką 8%, co oznacza, że polski przedsiębiorca zyska na transakcji 15 pkt proc. z tytułu podatku VAT (różnica pomiędzy stawkami 23% i 8%). Gdyby polski przedsiębiorca nie był podatnikiem VAT-UE, VAT od transakcji zostałby rozliczony przez kontrahenta zagranicznego ze stawką 23%.

Wybór musi być przemyślany
W sytuacji, gdy przedsiębiorca zwolniony z VAT chce, by towar nabyty w innym kraju Unii był opodatkowany w Polsce, może złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenie o wyborze opodatkowania czynności nabycia wewnątrzwspólnotowego (na druku VAT-R), ale jeszcze przed dokonaniem transakcji. Rozliczenie VAT na terenie Polski będzie możliwe od dnia, w którym zostało złożone oświadczenie (obowiązuje ono przez dwa kolejne lata). Należy jednak pamiętać, że w takim przypadku firmy zwolnionej podmiotowo z VAT nie będzie już dotyczył wspomniany wyżej limit 50 tys. zł. Dlatego wypełniając VAT-R przedsiębiorstwa zwolnione podmiotowo powinny uważnie przemyśleć, czy rejestracja w zakresie VAT-UE będzie dla nich korzystna – rozliczenie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów będzie bowiem obowiązywało przy każdej unijnej transakcji. Pochopny wybór rubryki dotyczącej VAT-UE w formularzu VAT-R kosztować może takiego przedsiębiorcę zapłacenie w Polsce VAT-u, którego mógł uniknąć. Przykładowo, przedsiębiorca wykonujący w Polsce wyłącznie czynności zwolnione z VAT dokonał rok temu rejestracji w zakresie VAT-UE, zgłaszając chęć opodatkowania takich transakcji na terytorium kraju. W lutym 2012 r. zakupił towar w Niemczech, który jest tam opodatkowany 19-proc. stawką VAT. Sprzedawca niemiecki zastosował dla tej transakcji stawkę 0%. Polski przedsiębiorca ma zatem obowiązek obliczenia podatku VAT według stawek właściwych w Polsce i rozliczenia go w deklaracji VAT-8 (ze względu na zwolnienie podmiotowe nie ma obowiązku składania VAT-7), odprowadzając tym samym VAT z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego na rachunek właściwego urzędu skarbowego.

Katarzyna Rola-Stężycka, Tax Care
Agata Szymborska-Sutton, Tax Care