Duże podwyżki opłat na lotniskach w Polsce, szczególnie w portach regionalnych

W tym tygodniu branża lotnicza wystosowała list otwarty zaadresowany do premiera Mateusza Morawieckiego i ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka w sprawie "drastycznej podwyżki opłat związanych z zapewnieniem służb żeglugi powietrznej w Polsce, a w szczególności w polskich lotniskach regionalnych".

Jakie opłaty na lotniskach w Polsce

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej pobiera dwie opłaty związane z zapewnieniem służb żeglugi powietrznej w Polsce. Są nimi: opłata terminalowa, czyli stawka pobierana przez PAŻP za obsługę samolotów podczas startu i lądowania na każdym lotnisku, oraz opłata trasowa pobierana za każdy lot samolotu w przestrzeni powietrznej kontrolowanej przez służby kontroli ruchu lotniczego.

Autorzy listu napisali w nim, że Urząd Lotnictwa Cywilnego przekazał do zarządzających portami lotniczymi w Polsce oraz do przewoźników lotniczych operujących w Polsce zrewidowany "Plan skuteczności działania służb żeglugi powietrznej na lata 2020-2024". Wskazali w liście, że w przedłożonej propozycji "w sposób drastyczny, nierównomierny i niekonkurencyjny zaproponowano podwyższenie od 1 stycznia 2022 r." opłat terminalowej i trasowej.

Biuro prasowe ULC przekazało PAP, że prezes Urzędu Piotr Samson "zapoznał się z informacjami zawartymi w liście otwartym branży lotniczej skierowanym do premiera Mateusza Morawieckiego oraz ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka".

"Miejscem do dyskusji w sprawie założeń +Planu skuteczności działania służb żeglugi powietrznej na lata 2020-2024+ będzie spotkanie konsultacyjne zaplanowane na 31 sierpnia 2021 r., podczas którego ULC zapozna się z opinią środowiska i uwagami do projektu" - przekazało ULC.

Jak podkreślił Urząd, "plan jest propozycją, która następnie musi uzyskać akceptację Ministerstwa Infrastruktury oraz Komisji Europejskiej".

Szef PAŻP Janusz Janiszewski w rozmowie z PAP powiedział, że "podwyższenie stawek terminalowych i trasowych jest konsekwencją m.in. sytuacji covidowej, która dotknęła wszystkich". Wskazał, że kryzys covidowy tak samo dotknął PAŻP, jak i inne instytucje lotnicze.

Jak mówił, kolejną przyczyną zmiany stawek jest mechanizm w jaki sposób Unia Europejska rozlicza cały okres COVID-19 i strat wywołanych przez pandemię.

"Komisja Europejska ustanowiła prawo, które stwierdza, że od 2023 r., przez 5-7 lat instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej w Europie, będą mogły odzyskiwać utracone korzyści. Czyli utracone przychody z lat 2020-2021 będziemy w PAŻP odzyskiwać od 2023 roku. Stawki w obecnie konsultowanym planie skuteczności działania są dla okresu 2022-2024. I to jest prawo, w którego konsultacjach uczestniczyły linie lotnicze oraz porty lotnicze" - tłumaczył Janiszewski.

Jak dodał, wszystkie podmioty "są świadome tego, w jaki sposób UE wytworzyła prawodawstwo, które ma w jakimś stopniu pomoc PAŻP-om Europy, w naprawieniu tych potężnych strat na poziomie 70 czy nawet więcej procent".

"A po drugie my jako Polska wypełniamy unijne cele. Komisja Europejska zapowiedziała, że ze względu na kryzys, w latach 2022, 2023, 2024 koszty PAŻP-ów nie mogą być wyższe niż 96-97 proc. kosztów roku 2019. I to jest cel unijny, który wypełniamy. My nie zwiększamy swoich kosztów w stosunku do roku 2019 r,. jesteśmy nawet troszkę poniżej. Oczywiście koszt jednostkowy jest wyższy z tego względu, że ruch jest niższy" - wyjaśnił.

Brak pomocy publicznej

Szef PAŻP zaznaczył, że z powodu strat wywołanych przez COVID-19, PAŻP nie otrzymał - tak, jak jego odpowiednicy z Niemiec, Wielkiej Brytanii, Włoch - pomocy czy to publicznej, czy to z innych instrumentów finansowych.

"Musieliśmy zaciągnąć kredyty. I taki pierwszy kredyt na 250 mln zł jest zaciągnięty i uruchomiony. Teraz, mam nadzieję, że do końca października uruchomimy drugi kredyt z BGK na kwotę 550 mln zł. Suma kredytów to jest 800 mln zł. I zgodnie prawem uchwalonym przez KE, po uzgodnieniach z państwami członkowskimi skutki finansowe tych zobowiązań kredytowych znajdują odzwierciedlenie w stawkach opłat. Na to zgodził się Urząd Lotnictwa Cywilnego, Ministerstwo Infrastruktury, zatwierdzając nasz plan roczny i pięcioletni" - powiedział Janiszewski.

Szef PAŻP podkreślił, że jego strategicznym celem było i jest utrzymanie płynności finansowej. Jak mówił, w tym celu znacząco zostały obniżone koszty Agencji. Z informacji PAŻP wynika, że łączne koszty Agencji na lata 2020-2024 zostały obniżone o 1 mld zł.

Janiszewski przypomniał, że PAŻP w 99 proc. utrzymuje się z opłat nawigacyjnych, czyli z liczby samolotów, która przeleci przez polską przestrzeń powietrzna. "Cały czas nie mamy możliwości zarabiania biznesowego" - wskazał.

W liście jego autorzy przypomnieli, że w Polsce od kilku lat obowiązują dwie strefy pobierania opłat terminalowych: pierwsza dla głównego portu lotniczego, czyli Lotniska Chopina w Warszawie; a druga dla wszystkich pozostałych, trzynastu certyfikowanych portów lotniczych regionalnych.

Jak wskazali, w przedłożonej propozycji zaproponowano podwyższenie od 1 stycznia 2022 r. opłat: terminalowej (dotyczy pojedynczej operacji lotniczej): dla Lotniska Chopina z 343,08 zł w roku 2021 do 524,58 zł – wzrost o 181,50 zł (o 53 proc.); dla Portów Lotniczych Regionalnych z 791,12 zł dla roku 2021 do 1347,76 zł – wzrost o 556,64 zł (wzrost o 70 proc); oraz trasowej – z kwoty 195,70 zł dla roku 2021 do kwoty 245,81 zł – wzrost o 50,11 zł (wzrost o 26 proc).

Zdaniem autorów listu "proponowana podwyżka opłat nie tylko spowoduje ograniczenie oferowania linii lotniczych z polskich Portów Lotniczych Regionalnych, ale też najpewniej zostanie przerzucona na pasażerów poprzez podniesienie cen biletów lotniczych".

PAŻP jest jedyną w kraju instytucją szkolącą oraz zatrudniającą kontrolerów ruchu lotniczego. Pełnią oni służbę przez całą dobę, siedem dni w tygodniu. PAŻP odpowiada też za zarządzanie polską przestrzenią powietrzną oraz za infrastrukturę lotniczą, którą buduje i rozwija. Sprawuje nadzór m.in. nad systemem radarowym, urządzeniami nawigacji lotniczej, systemami łączności i systemami wspomagającymi lądowanie.