Jaką formę opodatkowania wybrać? To już ostatni dzwonek

Skala podatkowa

Skala podatkowa jest zdecydowanie najbardziej atrakcyjną formą opodatkowania dla przedsiębiorców prowadzących niewielką działalność gospodarczą, która generuje dochód rzędu kilku tysięcy złotych miesięcznie. Atrakcyjność tej formy opodatkowania zapewnia przede wszystkim możliwość skorzystania z kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł rocznie, a także opodatkowanie 17% stawką dochodów w przedziale 30 - 120 tys. zł rocznie. Powyżej tego progu podatnicy zapłacą już 32% podatku. Dodatkowo przedsiębiorcy opodatkowani tą formą (podobnie jak pracownicy na etacie) są uprawnieni do skorzystania z tzw. ulgi dla klasy średniej, która ma za zadanie zrekompensowanie podatnikom skutków braku odliczenia składki zdrowotnej od podatku dla podatników osiągających dochody do 133.692 zł. Wszystkie te elementy sprawiają, że dla przedsiębiorców osiągających mniejsze dochody (do około 135 tys. zł rocznie), skala podatkowa może okazać się najbardziej atrakcyjną formą opodatkowania.

Ta grupa przedsiębiorców powinna rozważyć „powrót” do zasad ogólnych, jeśli dotychczas ich działalność była opodatkowana stawką liniową 19% lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. O rezygnacji ze stawki liniowej należy poinformować właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego. Ponieważ 20 lutego przypada w niedzielę – dla przedsiębiorców, którzy uzyskali przychód w styczniu 2022 – termin na złożenie oświadczenia upływa 21 lutego 2022 r. W tym samym terminie należy złożyć oświadczenie o rezygnacji z ryczałtu – jeśli przedsiębiorca miał wybrany tę formę opodatkowania. Zmiana formy opodatkowania może być dokonana także poprzez aktualizację wpisu w CEIDG.

Stawka liniowa

Dla przedsiębiorców osiągających wyższe dochody korzystniejszym rozwiązaniem może okazać się przejście na stawkę liniową 19%. Po uwzględnieniu składki na ubezpieczenie zdrowotne (4,9% liczone od dochodu – nie mniej niż 9% minimalnego wynagrodzenia) – efektywna stawka danin publicznych wyniesie 23,9% dochodu. Co istotne stawka liniowa nie uprawnia do skorzystania z ulgi dla klasy średniej.

Niemniej jednak, w przypadku przedsiębiorców osiągających przychody na poziomie powyżej 135 tys. zł rocznie, ta forma opodatkowania powinna okazać się bardziej opłacalna. Należy bowiem podkreślić, że efektywna stawka danin publicznych przy skali podatkowej – dla dochodu powyżej 120 tys. zł wynosi aż 41% (32% podatku i 4% składki zdrowotnej), podczas gdy przy stawce liniowej efektywna stawka jest stawała i wynosi 23,9% dochodu. Warto też dodać, że dla nadwyżki dochodów ponad 1 mln zł do obciążeń publicznoprawnych należy doliczyć 4% daniny solidarnościowej (zarówno dla skali podatkowej jak również do stawki liniowej).

Przedsiębiorcy, którzy osiągają dochodów na poziomie przekraczającym 135 tys. zł powinni więc pozostać na opodatkowaniu stawką liniową lub też przejść na tę formą, jeśli dotychczas byli opodatkowani na innych zasadach. Oświadczenia o wyborze opodatkowania stawką liniową składa się analogicznie jak oświadczenie o rezygnacji z tej formy podatkowania – tj. dla większości przedsiębiorców termin na decyzję upłynie 21 lutego 2022 r.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Alternatywą dla ww. form opodatkowania działalności gospodarczej może być przejście na tzw. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

W odróżnieniu od ww. metod opodatkowania, ryczałt obliczany jest od przychodu, nie zaś od dochodu osiągniętego przez podatnika. Oznacza to, że podatnik nie może odliczyć kosztów bieżącej działalności od podstawy opodatkowania (poza nielicznymi wyjątkami).

Z uwagi na brak odliczenia kosztów – ta forma opodatkowania może okazać się atrakcyjna dla tych przedsiębiorców, którzy nie ponoszą wysokich kosztów związanych z działalnością, lub prowadzą działalność objętą niską stawką ryczałtu (wynoszącą od 2% do 17% - w zależności od rodzaju działalności). Do kwoty ryczałtu należy doliczyć także składkę zdrowotną, która dla przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem została ustalona również w sposób ryczałtowy i wynosi obecnie około 336 zł miesięcznie dla przedsiębiorców o przychodach poniżej 60 tys. zł rocznie, około 560 zł miesięcznie dla uzyskujących przychód w przedziale 60-300 tys. zł oraz około 1.008 zł miesięcznie dla pozostałych przedsiębiorców płacących ryczałt. Cechą charakterystyczną tej formy opodatkowania jest także brak 4% daniny solidarnościowej, bez względu na kwotę przychodu.

Przedsiębiorcy, którzy chcieliby przejść na tę formę opodatkowania powinni złożyć oświadczenia o wyborze opodatkowania ryczałtem do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód – dla większości przedsiębiorców (tych którzy uzyskali przychód w styczniu) termin na decyzję upłynie również 21 lutego 2022 r.

Jedna działalność gospodarcza – różne formy opodatkowania

Należy także pamiętać, że osoby które prowadzą swoją działalność gospodarczą w kilku różnych formach, np.
•    jednoosobowej działalności gospodarczej oraz
•    jako wspólnik spółki jawnej osób fizycznych,
- mogą wybrać różne formy opodatkowania dla poszczególnych form tej działalności.

Możliwe jest łączenie przez jedną osobę ryczałtowej formy opodatkowania z formami opodatkowania uregulowanymi na gruncie ustawy o PIT (stawka liniowa oraz skala podatkowa). Oznacza to, że podatnik może mieć opodatkowane część przychodów na zasadach ogólnych (lub stawką liniową), a część ryczałtem. Warunkiem jest jednak to, by podatnik dysponował różnymi źródłami przychodów z działalności gospodarczej (np. jednoosobowa działalność oraz uczestnictwo w transparentnej spółce). Należy też pamiętać o zakazie łączenia zasad ogólnych i stawki liniowej – te dwie formy nie mogą być łączone przez jednego podatnika, natomiast każda z nich może występować w parze z ryczałtem.

Przedsiębiorcy, którzy chcieliby odpowiednio skonfigurować zasady opodatkowania swoich form prowadzenia działalności, a osiągnęli już przychód w styczniu – także mają termin na złożenie stosownych oświadczeń do 21 lutego 2022 r. Należy także pamiętać, że nie zawsze samo złożenie oświadczenia wystarczy dla wyboru formy opodatkowania. Przykładowo dla opodatkowania ryczałtem dochodów z spółki jawnej oświadczenia powinni złożyć wszyscy wspólnicy tej spółki, należy więc sprawdzić, czy wybór konkretnej formy opodatkowania jest możliwy dla danej formy działalności.

Oczywiście skala podatkowa, stawka liniowa oraz ryczałt ewidencjonowany, to nie jedyne formy opodatkowania działalności gospodarczej. Dla większych przedsiębiorców bardziej optymalnym może okazać się przejście na działalność prowadzoną w spółce komandytowej lub w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością opodatkowanej tzw. estońskim CIT. Ci przedsiębiorcy nie muszą podejmować decyzji do 21 lutego, nie zmienia to jednak faktu, że sama procedura restrukturyzacji, czy też przejście na zasady opodatkowania tzw. estońskim CIT, wymagać będą dopełnienia szeregu mniej lub bardziej oczywistych formalności.

Benedykt Rubak, radca prawny, doradca podatkowy, Manager w Enodo Advisors. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z restrukturyzacją obciążeń podatkiem dochodowym, ze szczególnym uwzględnieniem podatkowo optymalnych transformacji oraz sprzedaży przedsiębiorstw.