XBRL jest niewiarygodnie pomocny w pracy osób związanych z procesem raportowania. Za jego pomocą proces rachunkowej oraz finansowej sprawozdawczości ulega automatyzacji, zaś audyt staje się prostszy i bardziej precyzyjny. Z tego powodu tak ważne jest przygotowanie się na jego wdrożenie. Tym bardziej, że znajduje on zastosowanie nie tylko w największych gospodarkach świata lecz wkrótce wykorzystamy go także w Polsce na potrzeby raportowania do Monitora Polskiego B.
Coraz więcej instytucji publicznych z całego świata decyduje się na zastosowanie XBRL. Przyczyna tego jest jedna. Standard umożliwia wykorzystanie do procesu raportowania nowoczesnej technologii, nie uzależniając jej od żadnego systemu czy też dostawcy oprogramowania. Oczywiście możliwe jest skorzystanie z produktów oferowanych przez firmy informatyczne, jednak nie jest to niezbędne.
Profesją, która powinna być jak najlepiej zaznajomiona z procesem raportowania przy użyciu XBRL jest rachunkowość. To oni będą w dużej mierze w przyszłości odpowiedzialni za tworzenie raportów w tej technologii oraz ich weryfikację. Dlatego tak ważne jest, aby byli świadomi zmian jakie ich czekają. Zmian, które idą w kierunku ułatwienia im pracy.
Niniejsza seria artykułów ma na celu wykazanie co tak naprawdę daje zastosowanie XBRL i dlaczego jest ono coraz popularniejszy.
Sprawozdawczość finansowa w XBRL
XBRL może być wykorzystywany do tworzenia sprawozdań finansowych. Informacje wchodzące w jego skład są zapisywane w odpowiednim pliku XML (dokument instance). Z niego może powstać dowolna forma raportu (PDF, HTML, EXCEL lub inna) jaka tylko jest potrzebna. Może on także posłużyć jako źródło danych wykorzystywanych do dalszych prac, np. do konkretnej analizy.
XBRL to standard oparty na technologii XML, z tą różnicą, że w swojej strukturze został wzbogacony o dodatkowe informacje techniczne (np. jaka jest struktura danych, jakie są ich ograniczenia oraz typy) oraz czysto rachunkowe (jakie rachunkowe pozycje muszą być zawarte). Pierwotnym celem stworzenia XBRL-a było stworzenie technologii, która pozwalałaby na elektroniczne definiowanie, przechowywanie oraz wymienianie danych finansowych zawartych w sprawozdaniach finansowych. Posłużyć do tego miał standard XBRL FR (Financial Reporting). Ze względu na to, że ten rodzaj wykorzystania standardu dominuje, powszechnie używa się tylko nazwy XBRL.
Sposób budowy elektronicznego raportowania XBRL dla konkretnych przypadków określa, zdefiniowana przez konsorcjum XBRL International, specyfikacja „XBRL Specification 2.1.”. W niej zawarte są informacje jak powinny być budowane odpowiednie struktury, relacje oraz inne techniczne wymagania.
Rysunek 1 przedstawia przebieg typowego procesu przesyłania sprawozdania finansowego za pomocą standardu. Elektroniczny formularz raportu w XBRL składa się z dwóch części. Pierwszą stanowi standardowa taksonomia zawierająca zestaw pozycji finansowych określony przez przepisy rachunkowe - krajowe GAAP lub MSR (mapping process oraz XBRL taxonomy). Druga to specyficzne rozszerzenia taksonomii (entity-specific extension). Określane są w niej informacje charakterystyczne dla konkretnego przedsiębiorstwa. Obie części taksonomii– standardowa oraz specyficzna – tworzy całość zwaną discoverable taxonomy set (DTS).
Elektroniczne raporty XBRL (dokumenty instance) opracowywane są w oparciu o zabrane dane finansowe firmy. Samo stworzenie raportu polega jedynie na wypełnieniu odpowiednich pozycji. Prawidłowość stworzonego sprawozdania sprawdza DTS. To przez określone w nim mechanizmy wykonywana jest automatyczna walidacja, dająca gwarancję kompletności oraz poprawności zaraportowanych danych.
Walidacja odbywa się w dwóch krokach:
1) Sprawdzanie prawidłowości technicznej składni XML, wykorzystanej taksonomii DTS.
2) Sprawdzenie prawidłowości danych XBRL.
W trakcie pierwszego kroku dokument jest weryfikowany pod względem poprawności zapisu, np. czy wszystkie tagi XML zostały zamknięte, czy odnoszą się one do odpowiednich plików taksonomii. W drugim kroku, sprawdzana jest zgodność zapisanych informacji z obowiązującymi zasadami, wynikającymi z przepisów o rachunkowości.
Tak stworzony i zweryfikowany raport XBRL (instance document) jest gotowy do wysyłki. Odbiorcy mogą go odczytywać na dwa sposoby:
1) Zaimportować do oprogramowania przystosowanego do analizy danych (analizy finansowej, programów dedykowanych audytowi).
2) Przedstawić w dowolnej aplikacji w sposób zgodny z preferencjami odbiorcy (graficzny, tabularyczny, tekstowy itp.) poprzez wykorzystanie arkuszy stylów (XSL).
______
Stowarzyszenie „XBRL Polska” jest organizacją non-profit zrzeszającą podmioty prawne zainteresowane rozwojem standardu XBRL w Polsce. Stowarzyszenie jest członkiem ogólnoświatowego konsorcjum XBRL International, gdzie posiada status jurysdykcji tymczasowej.
XBRL to nieodpłatny, dostępny dla wszystkich standard oparty na technologii XML, którego głównym celem jest interaktywny opis informacji finansowych dla publicznych oraz prywatnych przedsiębiorstw i innych organizacji. XBRL daje korzyści dla wszystkich uczestników łańcucha procesu sprawozdawczego poprzez wykorzystanie wystandaryzowanych metod, dzięki którym użytkownicy mogą przygotować, publikować i analizować sprawozdania finansowe w dogodny dla siebie sposób.
