Jak obniżyć podatek przedsiębiorcy-studenta

Przedsiębiorca, który rozpoczyna studia zgodne z profilem swojej działalności gospodarczej może zaliczyć poniesione opłaty (czesne) w koszty uzyskania przychodu. Wydatków związanych z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych nie ma w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów (art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), ale niezależnie od tego przedsiębiorca, który myśli o zaliczeniu ich w koszty, musi również wykazać, że dokształcanie ma ścisły związek z prowadzoną działalnością gospodarczą i przyczynia się do wzrostu przychodów jego firmy (szerzej zob. artykuł z 12.09.2013 r. „Przedsiębiorca na studiach może zapłacić niższy podatek”). Odrębnie jednak należy rozpatrzeć wydatki towarzyszące rozpoczętej nauce, jak np. koszty dojazdu i noclegu w przypadku studiów, które odbywają się poza miejscem zamieszkania, a także wyżywienia czy kupowanych materiałów naukowych. Rozpatrując możliwość zaliczenia poniesionego wydatku do kosztów podatkowych najpierw należy sprawdzić jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, czyli czy cel jego poniesienia łączy się z uzyskaniem przychodów, zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła. Jeżeli ten „test” wypadnie pozytywnie, konieczne jest jeszcze sprawdzenie, czy ten rodzaj wydatku nie znalazł się w katalogu wyłączeń zawartym w art. 23 ustawy o PIT. Rozpatrując więc możliwość rozliczenia w kosztach poniższych zakupów związanych z podjętymi studiami, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy kierunek studiów pozwoli na wykazanie związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jeśli tak, można przejść do rozpatrzenia sposobu rozliczenia od strony podatkowej innych wydatków towarzyszących podjętej nauce.

Wyżywienie to wydatek osobisty przedsiębiorcy
Przedsiębiorcom przysługuje prawo uwzględnienia w kosztach uzyskania przychodów wartości diet za czas podróży służbowych w ramach określonego limitu, tzn. do wysokości diet przysługujących pracownikom. Kluczowe w takim zakresie jest więc ustalenie, czy wyjazd na uczelnie można zaliczyć do podróży służbowej. Organy podatkowe wskazują, że za podróż służbową należy uznać wykonywanie przez przedsiębiorcę zadań związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą poza siedzibą firmy, zarówno w kraju, jak i poza jego granicami. Odmawiają jednak przyznania takiego charakteru wyjazdom związanym ze studiami, wskazując jednocześnie, że koszty wyżywienia ponoszone w czasie, kiedy odbywają się zajęcia, stanowią osobiste wydatki przedsiębiorcy. W efekcie takich wydatków nie można zaliczyć do kosztów, bowiem nie są one związane z wyjazdami (podróżą służbową) mającymi bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14.02.2012 r., sygn. ITPB1/415-1193/11/AK).

Nocleg jest firmowy
Inaczej jednak jest w przypadku wydatków poniesionych na nocleg w sytuacji, gdy zajęcia odbywają się w innym mieście niż to, w którym mieszka uczący się przedsiębiorca. W takiej sytuacji warto wziąć fakturę (rachunek) za wynajmowany pokój, gdyż pozwoli to na obniżenie podstawy opodatkowania, a w efekcie odprowadzanego podatku.
Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy wskazał w interpretacji z 3.01.2013 r., sygn. ITPB1/415-1139/12/AK, że wydatki na dokształcanie oraz na noclegi z tym związane nie zostały wymienione w katalogu zawartym w art. 23 ww. ustawy, a zatem w razie spełnienia pozostałych przesłanek mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Zaznaczył jednak, że niezbędne jest ustalenie, czy taki wydatek związany jest ze zdobywaniem wiedzy i umiejętności, które są potrzebne w prowadzonej działalności gospodarczej i mają związek z tą działalnością, czy też wydatek ten służy tylko podnoszeniu ogólnego poziomu wiedzy i wykształcenia niezwiązanego z działalnością gospodarczą, a więc który co do zasady ma charakter osobisty. Dyrektor IS wskazał, że jeżeli związek taki istnieje, to opłaty za noclegi, choć trudno je przypisać konkretnym przychodom, mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a w konsekwencji – wpływ na powstanie lub zwiększenie, obecnie lub w przyszłości, przychodu. Wobec tego wydatki na ten cel faktycznie poniesione i właściwie udokumentowane będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów działalności gospodarczej.

Dojazd i materiały też do rozliczenia
Podobnie jak w przypadku noclegów organy podatkowe przychylają się do możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych również wydatków na dojazd na uczelnię oraz zakup potrzebnych w tym celu materiałów. W tej kwestii wypowiedział się także Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy (interpretacja z 10.07.2009 r., ITPB1/415-356/09/AK), który stwierdził, że jeżeli ponoszone wydatki na podwyższenie kwalifikacji zawodowych: opłaty za kurs, dojazd, materiały biurowe, mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a w konsekwencji wpływ na powstanie lub zwiększenie, obecnie lub w przyszłości, przychodu, to wydatki na ten cel mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, pod warunkiem ich należytego udokumentowania. Przy czym podkreślić należy, że posiadane przez właściciela firmy umowy, pokwitowania czy też faktury muszą być wystawione na firmę.

Katarzyna Rola-Stężycka, Tax Care