Jak rozliczyć voucher na gruncie VAT-u i PIT-u

Dla posiadacza vouchera stanowi on środek bezpłatnej wymiany na produkty czy usługi wskazanej w voucherze firmy. Z punktu widzenia właściciela tej firmy, voucher jest po raz pierwszy wydawany za określoną z góry kwotę pieniędzy, a po raz drugi przyjmowany razem z wydaniem towaru czy wykonaniem usługi. Nie zawsze do końca wiadomo, co zostanie za voucher kupione oraz kto będzie kupował.

Przedsiębiorcy borykają się zatem z wątpliwościami rozliczenia vouchera na gruncie VAT-u i PIT-u. W którym momencie dochodzi do sprzedaży – przy wydawaniu czy przyjmowaniu vouchera z powrotem? Kiedy pojawia się przychód generujący zaliczkę na podatek dochodowy?

Nie płacimy VAT-u od wydania vouchera

Samego wydania vouchera nie można uznać za czynność podlegającą pod podatek od towarów i usług, a co za tym idzie, u wydającego nie powstaje w chwili wydania obowiązek zapłaty VAT-u należnego. Po pierwsze voucher nie jest towarem, więc jego wydanie nie jest dostawą towarów (nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel, art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Po drugie nie jest usługą, a jedynie uprawnia do wyświadczenia na rzecz posiadacza vouchera usługi w przyszłości.

Nie można też powiedzieć, że przyjęcie wpłaty za wydanie vouchera stanowi opodatkowane przyjęcie zaliczki na poczet przyszłych transakcji. Może tak być, ale nie musi. Przepisy ustawy o VAT uznają przyjęcie zapłaty „z góry” za zaliczkę jedynie, gdy:
- zaliczkowa zapłata dotyczy konkretnego przyszłego świadczenia, tzn. określonego co do rodzaju w sposób jednoznaczny, np. konkretnej usługi czy konkretnego produktu,
- należy do tego stopnia sprecyzować przyszłą transakcję, żeby już w momencie wpłaty zaliczki wiadoma była m.in. stawka i miejsce opodatkowania,
- w chwili wpłacania zaliczki zarówno przyjmujący ją, jak i wpłacający nie mają zamiaru zmiany świadczenia w przyszłości.

Zatem u wystawiającego voucher na swoje produkty czy usługi obowiązek podatkowy w VAT powstanie dopiero przy wymianie vouchera na produkt, czyli kiedy voucher „wróci” do przedsiębiorcy.

Jeśli natomiast voucher uprawnia klienta co prawda do bezpłatnej wymiany, ale już na konkretnie wskazane świadczenie, wystawca vouchera powinien uznać wydanie vouchera za zaliczkę i już od tego wydania (zaliczki) zapłacić VAT należny.

PIT z chwilą wymiany na produkt

Z kolei na gruncie podatku dochodowego opodatkowany przychód przy voucherze powstaje z chwilą wydania towaru czy wykonania usługi – a zatem w chwili zrealizowania vouchera przez klienta – czyli zgodnie z podstawową zasadą w PIT-cie, iż przychód z działalności gospodarczej powstaje w dniu wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż w dniu wystawienia faktury lub uregulowania należności.

Jeśli umieściliśmy na voucherze datę jego ważności, a do tego czasu nikt nie zgłosi się do jego realizacji, opodatkowany podatkiem dochodowym przychód powstanie w ostatnim dniu ważności vouchera.

Katarzyna Miazek, Tax Care