Więzienie za niewpłacenie zaliczki na podatek od wynagrodzenia pracownika

Zwlekając z zapłatą pobranego od pensji pracownika podatku dochodowego przedsiębiorca naraża się na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej skarbowej. Grozi mu nawet więzienie, jeśli wartość niewpłaconego przez niego podatku przekracza 320 tys. zł.

Przedsiębiorcy zatrudniający pracowników musza pamiętać o swoich obowiązkach płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych od wynagrodzeń wypłacanych pracownikom. W tym zakresie są obowiązani do obliczenia, pobrania i wpłacenie zaliczek na podatek dochodowy.

O ile uporczywe niewpłacenie podatku w odpowiednim terminie przez samego podatnika stanowić będzie wykroczenie skarbowe bez względu na wartość uszczuplenia, o tyle spowodowanie zaległości przez płatnika może stanowić przestępstwo skarbowe. Pobranie, a niewpłacenie podatku przez płatnika lub inkasenta jest bowiem czynem zabronionym.

Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej płatnikiem podatku jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Bolesne skutki zaniedbania obowiązku
Jeśli przedsiębiorca występujący w roli płatnika podatku dochodowego od wynagrodzeń nie wpłaci pobranego od pensji pracownika podatku na czas, podlegać będzie podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. Jednak tak surowa odpowiedzialność zarezerwowana jest tylko dla najpoważniejszych przypadków. Jeżeli niewpłacona kwota jest tzw. małej wartości (czyli do 320 tys. zł), to w takiej sytuacji możliwa jest tylko kara grzywny. Jej wysokość określi sąd, ustalając wysokość stawek oraz ich ilość stawek (min. 10). Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Stawka dzienna nie może jednak być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności. Oznacza to, że w 2013 roku najniższa stawka dzienna to 53,33 zł, a najwyższa 21 333 zł.

Mała wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Dla czynów popełnionych w 2013 roku jest to 320 tys. zł (czyny popełnione w 2012 roku pozostają z limitem 300 tys. zł).

Do 8 tys. zł jedynie wykroczenie
Jeżeli kwota niewpłaconego podatku nie przekracza ustawowego progu tj. dla czynów popełnionych w 2013 r. 8 tys. zł, to pracodawca niewpłacający na czas pobranych zaliczek podlega nieco łagodniejszej karze, tj. karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Obecnie może ona wynieść od 160 do nawet 32 000 zł. Jeżeli należność zostanie uregulowana w całości sprawa może być zakończona wymierzeniem mandatu. W tym przypadku kara nie przekroczy 3 200 zł.

Okoliczności łagodzące
Sąd może jednak zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego, jeżeli przed wszczęciem postępowania, pracodawca wpłaci w całości pobrany podatek. O czym warto też pamiętać, ewentualne odstąpienie sądu od wymierzenia jakiejkolwiek kary jest także możliwe w przypadku pracodawców-dłużników, którzy odpowiadają za wykroczenie skarbowe. Warunkiem jest, analogicznie, jak przy przestępstwie skarbowym, aby przed wszczęciem postępowania w sprawie o wykroczenie wpłacono w całości pobrany podatek na rzecz odpowiedniego organu.

Katarzyna Miazek, Tax Care
Adam Bujalski, księgowy Tax Care