Polska Fundacja Narodowa ma mniej pieniędzy. Te spółki wstrzymały przelewy

Polska Fundacja Narodowa powstała w 2016 roku z inicjatywy ówczesnych prezesów i przedstawicieli spółek Skarbu Państwa. Były to: Enea SA, Energa SA, PGE Polska Grupa Energetyczna, Grupa Azoty, Grupa Lotos, Tauron, Orlen, PGNiG, PZU, PKO BP, Giełda Papierów Wartościowych, KGHM, Totalizator Sportowy, Polska Grupa Zbrojeniowa, Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, Polskie Koleje Państwowe i Polski Holding Nieruchomości.

Każda z tych spółek-założycieli została zobowiązana w notarialnym akcie fundacyjnym do płatności jednorazowej w ramach tzw. „funduszu założycielskiego” oraz do wniesienia określonych środków, płatnych w dziesięciu kolejnych terminach rocznych, do 2026 roku włącznie.

W 2017 roku w przypadku Orlenu kwota ta została określona na poziomie 7 mln zł, na kolejne lata (od 2018 roku do 2026 r. włącznie) kwota wynosi 3,5 mln zł rocznie. Zgodnie ze wskazanym aktem notarialnym, płatności realizowane są w terminie do 30 stycznia każdego roku kalendarzowego. Jak przekazało nam biuro prasowe Orlenu, dodatkowo, w konsekwencji przejęcia Grupy Lotos oraz PGNiG, Orlen przejął również zobowiązania spółek od 2023 r. do końca trwania umowy (zobowiązanie Lotos wynosi 2,5 mln zł rocznie, PGNiG zaś 3,5 mln zł rocznie). „Orlen regularnie wywiązuje się z dokonywania płatności, do których jest zobowiązany wskazanym aktem notarialnym. Dokument określa czas zobowiązania do dokonywania płatności do 2026 roku” – informuje nas zespół prasowy paliwowej spółki.

Okazuje się jednak, że nie wszystkie spółki, które PFN zakładały dalej finansują i chcą finansować jej działalność. Przypomnijmy, że mimo wcześniejszych zapowiedzi obecnej władzy, a ówczesnej opozycji sprzed roku, PFN nie została zlikwidowana. Jak już informowaliśmy, Fundacja ma nowe władze i nowy statut.

PFN: wciąż czekamy na wpłaty

Zarząd PFN przekazał redakcji Wirtualnemedia.pl, że do roku 2023 Fundacja otrzymała wszystkie wpłaty, do których fundatorzy zobowiązali się w akcie notarialnym. 

„Jeżeli chodzi o rok 2024, to Fundacja wciąż czeka na wpłaty od następujących fundatorów: Polska Grupa Zbrojeniowa S.A., PGE Polska Grupa Energetyczna S.A., Enea S.A., Grupa Azoty S.A., Polskie Koleje Państwowe S.A., Tauon Polska Energia S.A., Giełda Papierów Wartościowych S.A.” - informuje zarząd Fundacji. Podkreśla, że tyko Grupa Azoty przekazała informację o wstrzymaniu wpłat objętych aktem założycielskim Fundacji.

Grupa Azoty w sierpniu br. złożyła do prokuratury zawiadomienie w sprawie podejrzenia przestępstwa, polegającego na wyrządzeniu spółce szkody w wielkich rozmiarach; zawiadomienie dotyczy m.in. nieprawidłowości i niezgodności z prawem funkcjonowania Polskiej Fundacji Narodowej. "W przypadku Polskiej Fundacji Narodowej rażący jest fakt, że przy jej tworzeniu w 2016 r. zobowiązano się bezwarunkowo przez okres 10 lat do łącznych wpłat na kwotę 45,5 mln zł i nie zagwarantowano możliwości wycofania się z finansowania fundacji, nawet w przypadku pogorszenia sytuacji finansowej spółki" - wyjaśniał wówczas prezes spółki, Adam Leszkiewicz. 

Zobacz też: “czarna lista” mediów w PZU

Koniec dalszego finansowania

Z naszych ustaleń wynika, że także inne spółki nie chcą dalej finansować PFN, a niektóre analizują zasadność wnoszenia rocznych „składek” na jej działalność. 

Polskie Koleje Państwowe w latach 2016-2023 dokonały wpłat na rzecz PFN w wysokości 25 mln zł.  - W tym roku spółka Polskie Koleje Państwowa nie przekazywała i nie planuje przekazywać środków finansowych na rzecz Polskiej Fundacji Narodowej. Obecnie w PKP S.A. trwa przegląd polityk i działań dot. zaangażowania społecznego. Decyzje dotyczące tego obszaru będą podejmowane w późniejszym czasie- przekazała nam Agnieszka Siwiak, naczelnik wydziału w Wydziale Współpracy z Mediami w PKP SA.

Z finansowego wspierania PFN zamierza wycofać się, na skutek analiz i konsultacji prawnych, także Enea, która nie dokonała już wpłaty na jej rzecz w 2024 r. 

- Enea ma istotne zastrzeżenia do działalności Fundacji oraz kwestionuje m.in. sposób wydatkowania przez Fundację środków finansowych przekazywanych przez fundatorów. Zarząd Enei podjął też decyzję o rozpoczęciu procesu weryfikacji kwestii zasadności założenia Fundacji przy współudziale spółki oraz decyzji o przyjęciu przez Eneę zobowiązania do dokonywania wpłat na cele statutowe tej organizacji. Sprawdzane jest m.in. to, na ile władze spółki biorące udział w założeniu Fundacji zabezpieczyły interes spółki w tym projekcie oraz jak był sprawowany nadzór nad działalnością Polskiej Fundacji Narodowej – zaznacza Piotr Ludwiczak z departamentu komunikacji spółki Enea.

Brak uzasadnienia dla dalszych wpłat

Polska Grupa Zbrojeniowa wpłaciła na rzecz PFN po 7 mln zł za lata 2016 i 2017 oraz po 3,5 mln zł od 2018 roku, w sumie 35 mln zł. Ostatnia wpłata była dokonana 13 czerwca 2023 r. I na tym koniec.

- Zarząd PGZ S.A. nie widzi dalszego uzasadnienia do uczestniczenia w tym projekcie i dalszego dokonywania wpłat. Z uwagi na uwarunkowania formalnoprawne działalności Polskiej Fundacji Narodowej zakończenie współpracy nie jest możliwe w trybie natychmiastowym – poinformowało redakcję Wirtualnemedia.pl biuro komunikacji i promocji PGZ SA. I dodaje: - Statut Polskiej Fundacji Narodowej nie zawiera postanowień regulujących kwestię zaprzestania wnoszenia wpłat. Oznacza to, że kwestie te powinny być regulowane na mocy przepisów prawa powszechnie obowiązującego, co zależy od decyzji jej organów.

Tauron Polska Energia jest zobowiązany do corocznych wpłat na rzecz Fundacji w wysokości 2,5 mln zł do 2027 roku. - W tym roku nie przekazaliśmy darowizny. Zwróciliśmy się do Fundacji z prośbą o przeprowadzenie całościowej i dogłębnej kontroli dotyczącej gospodarności i celowości wydatkowania środków finansowych pochodzących od Fundatorów od momentu powstania Fundacji – wyjaśnia Urszula Podraza kierownik biura prasowego i obszaru komunikacji w spółce. 

Zobacz też: PKO BP zawiadomi prokuraturę

PZU z kolei ostatnią wpłatę uiściło w styczniu br. - Obecnie w PZU trwają działania kontrolne w zakresie kluczowych obszarów działalności spółki w minionych 8 latach. Szczegółowej analizie poddawane są m.in. wydatki sponsorskie firmy, w tym uczestnictwo spółki w roli fundatora Polskiej Fundacji Narodowej w latach 2016-2024. W naszej ocenie, na bazie doniesień prasowych w tym zakresie, od początku powołania fundacji istniały zasadnicze wątpliwości co do zgodności realizowanych przez PFN przedsięwzięć z misją, wartościami i celami strategicznymi PZU SA, a także co do racjonalności ekonomicznej oraz transparentności działań fundacji. Jeśli wyniki audytu będą dawały do tego podstawę, będziemy kierowali odpowiednie zawiadomienia do prokuratury. Warto podkreślić, że także obecny zarząd Polskiej Fundacji Narodowej realizuje już działania audytorskie wewnątrz fundacji – informuje w odpowiedzi na pytania Wirtualnemedia.pl biuro prasowe ubezpieczyciela. 

Dodaje, że celem PZU będzie analiza wyników prowadzonych audytów dotyczących PFN oraz wypracowanie wspólnego – wraz z pozostałymi fundatorami i interesariuszami – stanowiska co do dalszej przyszłości fundacji, w tym wypracowania podstaw decyzji odnośnie dalszego uczestnictwa PZU w tym projekcie.

Zarząd PFN: fundatorzy są zobowiązani do wpłat

KGHM na Polską Fundację Narodową, od czasu jej powołania w 2016 r., przekazał łączną kwotę 38,5 mln zł. Aktualnie spółka analizuje zasadność dalszego zaangażowania w projekt PFN. PGE Polska Grupa Energetyczna w tym roku nie przekazała PFN żadnych środków finansowych. Czy będzie ją dalej finansować? - Do czasu podjęcia ostatecznych decyzji w sprawie PFN, spółka nie komentuje sprawy – przekazało nam jej biuro prasowe.

Po otrzymaniu stanowisk spółek państwowych – fundatorów PFN (tylko te spośród 17 nam odpowiedziały) o komentarz poprosiliśmy zarząd Fundacji. - Wskazujemy, że fundatorzy zobowiązani są do dokonywania świadczeń pieniężnych na rzecz Fundacji precyzyjnie określonych co do kwoty i terminu w Oświadczeniu o Ustanowieniu Fundacji z dnia 16 listopada 2016 r. i dotychczas nie wystąpiła żadna okoliczność, która uwalniałaby fundatorów z tego zobowiązania. Należy zauważyć, że osoby, które zainicjowały PFN wykazały się wręcz podręcznikową nieświadomością uwarunkowań gospodarczych, w których działają spółki Skarbu Państwa - w szczególności nie przyszło im do głowy, by mechanizm przekazywania funduszy na PFN uczynić bardziej elastycznym - tak, by odpowiadał on sytuacji gospodarczej, w której te spółki są – przekazały nam władze PFN.