Jakim podatkiem opodatkowana sprzedaż samochodu

Umowa kupna-sprzedaży samochodu osobowego stanowi jedną z najczęściej spotykanych transakcji na rynku. Wynika to z tego, że w obecnych czasach posiadanie średniej klasy samochodu nie stanowi już wyznacznika zamożności czy też luksusu. Leciwe, choć ciągle zdatne do użytkowania, samochody można już nabyć za kilka tysięcy złotych, w zależności od ich stanu technicznego, rocznika produkcji, marki i tym podobnych cech.

Samochód w Polsce lub nabywca z Polski
Warto zatem pamiętać, że transakcja ta skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych. Wynika to wprost z artykułu 1 ust. 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w myśl którego umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych podlegają opodatkowaniu PCC.

Zakup samochodu podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC), w dwóch sytuacjach:
1) gdy samochód znajduje się w Polsce
2) gdy samochód znajduje się za granicą ale nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę
w Polsce i czynność cywilnoprawna została dokonana w Polsce, czyli tu została zawarta umowa.

Uwaga! Zwolniona z opodatkowania PCC jest sprzedaż samochodu, którego wartość (podstawa opodatkowania) nie przekracza 1 tys. zł.

Kupujący ma 14 dni
Obowiązek rozliczenia podatku spoczywa na kupującym, który ma 14 dni na złożenie deklaracji (na formularzu PCC-3) oraz zapłatę podatku. Zapłaty podatku dokonuje się bezpośrednio w kasie urzędu skarbowego albo na rachunek bankowy urzędu. 14-dniowy termin liczy się od dnia powstania obowiązku podatkowego, czyli od zawarcia umowy przenoszącej własność.

2 % od wartości rynkowej
Podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa samochodu. Istotnym wydaje się zatem określenie zakresu tego pojęcia. W myśl prawa podatkowego wartość rynkową zwykło się ustalać na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia.

Ustaliwszy już podstawę opodatkowania, należy naliczyć od niej podatek przy użyciu właściwej stawki. Dla sprzedaży rzeczy ruchomych, czyli np. samochodu, stawka wynosi 2%. 

Zaniżenie ceny sprzedaży jest nieopłacalne
Warto pamiętać, że w przypadku, gdy podatnik nie określił wartości samochodu lub według oceny organu podatkowego, wskazana  przez niego kwota nie odpowiada wartości rynkowej, organ ten może wezwać  kupującego do jej ponownego określenia w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania. Podatnik powinien zwrócić uwagę również na fakt, że wraz z wezwaniem otrzyma zaproponowaną przez fiskusa wartość.
W takiej sytuacji, gdy pomimo wezwania podatnik nie skoryguje nieprecyzyjnie określonej przez siebie wartości rynkowej organ podatkowy dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy. Należy w tym miejscu podkreślić, że kosztami uzyskania ekspertyzy i opinii biegłego zostanie obciążony podatnik, jeżeli wartość określona z uwzględnieniem wspomnianej opinii różni się o więcej niż 33 % od wartości podanej przez podatnika.

Umowy wyłączone z opodatkowania PCC
Rozważając obowiązki podatkowe wynikające ze sprzedaży samochodu na gruncie podatku od czynności cywilno prawnych należy również wspomnieć o tym, że pomimo jego powszechności podatnik powinien pamiętać o przewidzianych w przepisach prawa podatkowego wyłączeniach.

Wyłączeniem z podatku dla niektórych czynności cywilnoprawnych zostały objęte umowy, w których przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana VAT lub zwolniona z tego podatku (przy tej czynności będzie to sprzedający), jak również umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym.

Elżbieta Węcławik, Tax Care
Dorota Kępka, księgowa Tax Care