Przedsiębiorcy oczekują poprawy koniunktury w IV kw. 2009 r.

"Przedsiębiorstwa oczekują dalszej poprawy sytuacji w IV kw. br. Wskaźnik prognoz sytuacji 'Wskaźnika prognoz sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw' po korekcie sezonowej wzrósł o 5 pp. względem poprzedniego kwartału i nieznacznie (o 0,8 pp.) przekroczył poziom z analogicznego okresu ub.r. Poprawy sytuacji w III kw. oczekuje 18% przedsiębiorstw, zaś pogorszenia spodziewa się 7,5% firm" - podano w raporcie banku centralnego.

NBP zauważa, że tak jak w poprzednim kwartale najczęściej wymienianym źródłem trudności pozostawał niski popyt, ale i w tym segmencie nastąpiła wyraźna poprawa oczekiwań. Wskaźnik prognoz popytu na IV kw. 2009 r. wzrósł drugi kwartał z rzędu (o 7,2 pkt.) do najwyższego poziomu od IV kw. ubiegłego roku.

"Poprawa nastrojów w obszarze popytu nastąpiła zarówno wśród przedsiębiorstw oferujących swoje produkty wyłącznie na rynku wewnętrznym, jak i eksporterów. Niezmiennie (od początku okresu spowolnienia gospodarczego) większe problemy ze znalezieniem odbiorców na swoje produkty mają eksporterzy. W ostatnim badaniu odsetek przedsiębiorstw zgłaszających problem niskiego popytu na oferowane produkty wśród eksporterów wyniósł 25%, a w przypadku producentów oferujących swoje produkty wyłącznie na rynku wewnętrznym 17%" - czytamy w raporcie.

Za wzrostem wskaźników prognoz popytu, poprawiły się również przewidywania w obszarze produkcji. Wskaźnik prognoz produkcji na IV kw. 2009 r. wzrósł bowiem o 6,7 pkt. i kształtuje się obecnie powyżej poziomu 0 pkt., co oznacza, że nieco więcej przedsiębiorstw planuje zwiększyć produkcję niż zredukować ilość wytwarzanych dóbr i usług. Optymistycznie oceniono także perspektywy eksportu.

"Wskaźnik prognoz eksportu na IV kw. 2009 r., odnotował lekki wzrost (do 11 pkt.) i kształtuje się obecnie na najwyższym poziomie od półtora roku, choć wyraźnie poniżej średniej wartości indeksu notowanego od 2001 r. Poziom wskaźnika powyżej 0 pkt. sugeruje, że pomimo utrzymującego się spowolnienia gospodarki światowej, badani eksporterzy oczekują wzrostu eksportu w najbliższym czasie" - czytamy dalej.

NBP zauważa także, że trzeci okres z rzędu wzrost odnotował także wskaźnik prognoz nowych umów eksportowych, którego poziom jest obecnie dodatni, jednak podobnie jak w przypadku wskaźnika prognoz eksportu istotnie niższy od średniej wartości wskaźnika notowanego od 2001 roku. Pomocne okazało się w tym wypadku umocnienie złotego, ale ryzyko kursowe nadal pozostaje dla przedsiębiorców istotna barierą.

"W ostatnim badaniu odnotowano również spadek odsetka przedsiębiorstw (do 11,5%), które jako barierę rozwoju postrzegają kurs walutowy (zarówno jego poziom, jak i stosunkowo duże w ostatnim okresie wahania). Spadek bariery kursu wynika głównie z poprawy sytuacji importerów w związku z aprecjacją złotego. Kurs walutowy pozostaje jednak drugą najczęściej podawaną przez ankietowane podmioty barierą (po problemach z popytem)" - informuje bank centralny.

Poprawa nastrojów przedsiębiorców przekłada się na ich optymistyczne prognozy zatrudnienia na IV kw. 2009 r. Nadal jednak w IV kw. 2009 r. plany spadku zatrudnienia są częstsze niż wzrostu (15,2% wobec 5,5%). Wskaźnik prognoz zatrudnienia po korekcie sezonowej wzrósł o 4,8 pp. kw/kw i był o 6,4 pp. niższy r/r.

"Było to skutkiem przede wszystkim znacznego zmniejszenia (kw/kw) udziału przedsiębiorstw przewidujących spadek zatrudnienia, ale także zwiększenia odsetka firm planujących je zwiększyć" - wyliczył NBP.

Poprawiająca się sytuacja na rynku pracy sprzyja zdaniem NBP podwyżkom. W ocenie NBP w IV kw. 2009 r. zasięg podwyżek płac zwiększy się. Podwyżki wynagrodzeń planuje 7,3% przedsiębiorstw. Po uwzględnieniu wielkości przedsiębiorstwa, mierzonej liczbą zatrudnionych, można oszacować, że podwyżki wynagrodzeń w IV kw. 2009 r. obejmą 6,5% pracowników.

"W IV kw. 2009 r. więcej przedsiębiorstw zamierza podnosić płace niż je zmniejszać, w efekcie podwyżki obejmą blisko 3 razy więcej pracowników niż obniżki" - obliczył NBP.

W rezultacie obserwowanej w próbie poprawy koniunktury w IV kw. spodziewać się można również umocnienia sygnałów ożywienia aktywności inwestycyjnej. Wzrost optymizmu widoczny jest zarówno w planach nowych inwestycji, jak i w ocenie możliwości kontynuowania już rozpoczętych projektów rozwojowych.

"Poprawa nastrojów nie pozwoliła jednak jeszcze na zdecydowane wybicie wskaźnika prognoz nowych inwestycji, które by zrekompensowało głęboki spadek z ubiegłego roku. Wskaźnik nadal więc pozostaje na historycznie niskim poziomie, co pokazuje, że przedsiębiorstwa nadal przejawiają niewielkie zainteresowanie rozpoczynaniem kolejnych przedsięwzięć inwestycyjnych" - zastrzegają analitycy banku centralnego.

Podwyżki, wzrost zatrudnienia oraz powolny powrót do inwestycji jest pochodną stabilnej sytuacji finansowej firm, z których znacząca większość nie ma większych problemów z płynnością.

"Odsetek przedsiębiorstw, które nie notują problemów z płynnością finansową utrzymuje się na stabilnym poziomie ok. 70%. Jednocześnie nieznacznie spadł odsetek przedsiębiorstw wskazujących na płynność finansową (4,5%) oraz zatory płatnicze (5,7%) jako bariery istotne dla kondycji ekonomicznej i rozwoju przedsiębiorstwa" - oceniono w raporcie NBP.

Eksperci NBP z odnotowali natomiast wzrost oczekiwań inflacyjnych - ankietowane przedsiębiorstwa częściej przewidują wzrostu inflacji w ciągu najbliższego roku niż jej spadku - spadek dynamiki cen towarów i usług prognozuje blisko 80% firm.

"Oczekiwania inflacyjne uległy wzmocnieniu w stosunku do pop. kw. Wzrósł odsetek firm oczekujących szybszego niż dotychczas wzrostu cen oraz zmniejszyła się grupa firm przewidująca spadek CPI. W IV kw. 2009 r. wzrostu cen w ciągu najbliższego roku spodziewa się ogółem 78% respondentów, w pop. kw. było to 75%, zaś spadek cen prognozuje jedynie 3,1% firm, wobec 4,2% w pop. kw." - analizuje bank centralny.

Podstawą opracowania są wyniki szybkiego monitoringu NBP, przeprowadzonego we wrześniu 2009 roku na próbie 892 podmiotów niefinansowych, reprezentujących wszystkie sekcje PKD (poza rolnictwem, rybołówstwem i leśnictwem), zarówno sektor niepubliczny, jak i publiczny, przedsiębiorstwa z sektora MSP oraz duże jednostki.