Jak wybrać właściwy druk rocznego PIT-a

Osoba fizyczna rozliczając poprzedni rok z fiskusem zazwyczaj wybiera jeden formularz rocznego zeznania podatkowego spośród PIT-36, PIT-37, PIT-38 czy PIT-39. Jednak gdy w 2015 r. jako etatowiec równocześnie zarobiliśmy na sprzedaży nieruchomości lub jako przedsiębiorca zyskaliśmy też na giełdzie, będziemy musieli złożyć dwa odrębne roczne PIT-y.

Aktualne wersje ww. deklaracji, zgodne z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych w zakresie PIT-u, są dostępne na www.finanse.mf.gov.pl.

Zarobek z akcji

W rocznej deklaracji PIT-38 wykazuje się przychody z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych, pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka), udziałów w spółkach mających osobowość prawną, pochodnych instrumentów finansowych i realizacji praw z nich wynikających. Ten druk jest odpowiedni również dla tych, którzy w 2015 r. objęli udziały (akcje) w spółkach mających osobowość prawną lub wkłady w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo czy jego zorganizowana część. Obowiązek złożenia PIT-38 dotyczy osób zarówno z nieograniczonym, jak i ograniczonym obowiązkiem podatkowym, którzy w zeszłym roku na terenie Polski osiągnęli ww. zarobki.

Przychód lub strata ze sprzedaży mieszkania

Jeśli w ubiegłym roku dokonaliśmy sprzedaży nieruchomości, które nabyliśmy lub wybudowaliśmy w latach 2010 – 2015, trzeba będzie sięgnąć po rocznego PIT-39. I to niezależnie od tego, czy na sprzedaży nieruchomości zarobiliśmy, czy straciliśmy (np. przy zamianie mieszkań) oraz nawet czy przychód z tego tytułu korzystał lub nie ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust 1 pkt 131 ustawy o PIT. PIT-39 dotyczy wyłącznie nieruchomości i praw, które nie są sprzedawane w ramach działalności gospodarczej.

Dochody z etatu, zlecenia oraz dzieła

Roczne zarobki, które uzyskuje się za pośrednictwem płatnika (np. pracodawcy), do których stosuje się skalę podatkową, uzyskane w Polsce i niewynikające z działalności gospodarczej rozlicza się na formularzu PIT-37. Dotyczy to podatnika, który w zeszłym roku uzyskał przychody m.in. z tytułu wszelkiego rodzaju wynagrodzeń ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, a także przychody z umów zlecenia, o dzieło czy kontraktów menadżerskich.

Jeżeli pracownik poza etatem uzyskał pieniądze np. ze sprzedaży papierów wartościowych, obok PIT-37 obowiązany będzie złożyć jednocześnie PIT-38. Tak samo wygląda złożenie dodatkowego PIT-39.

Rozliczenie własnego biznesu i nie tylko

Kiedy w 2015 r. chociażby część nasz dochodów uzyskaliśmy bez pośrednictwa płatnika – czyli gdy samodzielnie odprowadzaliśmy zaliczki na PIT czy obliczaliśmy podatek – musimy złożyć PIT-36. Dotyczy to przede wszystkim dochodów z własnej działalności gospodarczej objętej skalą podatkową. Poza tym, deklaracja PIT-36 jest też odpowiednia w przypadku m.in.:

- prowadzenia opodatkowanego skalą podatkową najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub zawarcia umowy o podobnym charakterze,
- osiągnięcia przychodów z innych źródeł również opodatkowanych na zasadach ogólnych, od których ani płatnik, ani podatnik nie mieli obowiązku w trakcie roku odprowadzić zaliczek na PIT,
- osiągnięcia przychodów za granicą lub ze źródeł położonych za granicą od płatnika, który nie ma obowiązku rozliczyć zaliczek na terenie RP,
- obowiązku doliczenia do swoich dochodów dochody małoletnich dzieci,
- obniżenia dochodu o straty z lat ubiegłych.

Na PIT-36 rozliczy się etatowiec, który w 2015 r. sprzedał samochód przed upływem 6 miesięcy od jego nabycia, uzyskując tym samym opodatkowany przychód –  i to z całości swoich dochodów, czyli zarówno zarobku z etatu jak i transakcji sprzedaży auta. PIT-36 będzie też stosowny dla niani pracującej na umowie uaktywniającej.

Zeszłoroczną sprzedaż nieruchomości zaliczonych do firmowego majątku przedsiębiorca rozliczy właśnie na PIT-36, co za tym idzie nie będzie musiał składać dodatkowego PIT-39. Wyjątek stanowi sprzedaż wykorzystywanych na potrzeby działalności budynku mieszkalnego, lokalu mieszkalnego (odrębna nieruchomość), gruntu związanego z takim budynkiem czy lokalem, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego czy prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej – tu biznesem musi złożyć PIT-39.

Wspólne rozliczenie męża i żony

Na PIT-37 może rozliczyć się wspólnie małżeństwo, o ile obydwoje małżonków spełnia warunki zastosowania tego druku. Jeśli jeden z małżonków jest przedsiębiorcą opodatkowanym skalą, wspólne rozliczenie podatku dochodowego musi nastąpić na PIT-cie przedsiębiorcy, tj. na PIT-36. Natomiast zarówno PIT-38 jaki i PIT-39 małżonkowie składają indywidualnie, niezależnie od siebie, nawet jeśli rachunek inwestycyjny czy sprzedane mieszkanie stanowią współwłasność małżeńską.

Katarzyna Miazek, Tax Care